The ‘Unholy’ Alliance: Jews, Turks, and Ottomans During the 15th and 16th Centuries - Edip ÖNCÜ
Y谋l: 2021, Say谋: 1, Sayfalar:1-15
Abstract
More than half of the world Jewry was living within the boundaries of the Ottoman Empire at the end of the 16th century. Rather than analyzing the factors lying behind this fact, much scholarly effort in Ottoman/Jewish historiography was spent on whether the Ottoman Jewry were living a “Golden Age” or “Dark Age” under the Ottomans. Instead of this traditional approach, this study focused on the factors that made the Ottoman/Turkish/Jewish possible; the Turkish/Ottoman perception of and approach toward the Jews, and the Jewish approach toward the Ottoman state and the Muslims in general. The study concluded that no other Muslim state, possibly with the exception of Umayyads of Andalusia, welcomed Jews in such large numbers and with such great living space and opportunities in Islam history. Whereas the contacts between the Muslims and Jewish millet were limited in nature the pragmatic, rational and flexible Ottoman raison d’etat provided the Jews with extensive privileges beyond the confines of dhimmi status. Nevertheless, the presence of the Jews in the Empire contributed significantly in the political and economic success of the Ottoman Empire in becoming a hegemonic power of the pre-modern times.
Keywords: Ottomans, Turks, Jews, Unholy Alliance
Y谋l: 2021, Say谋: 1, Sayfalar:16-27
Öz
Osmanl谋 Devleti kendine has diplomatik özellikleri olan te艧rifat kurallar谋n谋 her daim korumaya özen göstermi艧tir. Te艧rifat kurallar谋 çerçevesinde olan tayinat uygulamas谋n谋 Osmanl谋 Devleti, çe艧itli sebeplerle ülkesine gelen yabanc谋 ülke elçilerine genel surette tek tarafl谋 bir 艧ekilde uygulamaktayd谋. Devletin temel esaslar谋na dayanan bu uygulama bar谋艧 döneminde görüldü臒ü gibi sava艧 dönemlerinde de bar谋艧谋n sa臒lanmas谋 ad谋na arabuluculuk görevini üstlenen elçilere de tayinat verildi臒i görülmektedir. 1736 y谋l谋nda uzun bir bar谋艧 döneminden sonra Rusya’n谋n Azak’谋 i艧gal etmesiyle ba艧layan sava艧tan bir y谋l sonra Avusturya’n谋n Rusya ile yapt谋臒谋 gizli antla艧ma ile Avusturya da Osmanl谋’ya sava艧 açm谋艧, böylece Osmanl谋 iki cephede sava艧mak durumunda kalm谋艧t谋r. Sava艧谋 sonland谋rmak ad谋na Osmanl谋 Devleti baz谋 Avrupa devletlerinin arabuluculuk/tavassutluk yapmalar谋n谋 istemi艧tir. Arabuluculuk yapan yabanc谋 devlet elçileri Osmanl谋 ad谋na hizmet etmesi bak谋m谋ndan her türlü giderleri aynî ve nakdî 艧ekilde kar艧谋lanm谋艧t谋r. Bu noktada çal谋艧madaki amac谋m谋z bar谋艧谋n arka plan谋n谋 olu艧turan sulh görü艧melerinde önemli yeri olan yabanc谋 devlet elçilerinin görevlerini hangi 艧ekilde yerine getirdi臒i ve bu elçilere ödenen tayinat 艧ekillerini ele almakt谋r.
Anahtar Kelimeler; Diplomasi, Tayinat, Tavassuttuk, Fransa, Avusturya, Rusya.
Y谋l: 2021, Say谋: 1, Sayfalar:18-35
Abstract
After the Treaty of Karlowitz in 1699 and Passarowitz in 1718, the Ottoman Empire realized that they lost supremacy over the European states. Following the Treaty of Passarowitz, bilateral relations were taken into consideration by the Ottomans and more ambassadors were sent to the European capitals. In parallel with this increase, the number of sefaretnames (ambassadorial account or report), which were written by the ambassadors or their retinues of the embassies also increased. In sefaretnames, the authors described their travels from Istanbul to the capitals to where they were appointed. Though Ukraine was included in the travel route of the ambassadors sent to the Russian Empire in the eighteenth century, the ambassadors wrote in their sefaretnames about Ukraine's cities, towns and villages, fortresses, country's economic and commercial activities, the country's administrative and military situation and social and cultural life. The first of these accounts was the Sefaretname of Ni艧li Mehmet Aga who was the ambassador to Russia in 1722-1723 and the last account was Turhan Pasha’s Sefaretname of Livadia in 1902. Between these two accounts, there are thirteen ambassadorial accounts of Russia. In this study, the ambassadorial account of Abdülkerim Pasha who served in Russia in 1775-1776 and depicted Ukraine in the eighteenth century from the eyes of an Ottoman statesman was evaluated.
Keywords: The Ottoman Empire, Ottoman Ambassadorial Account, Ukraine, Sefaretname of Russia, Abdülkerim Pasha
Y谋l: 2021, Say谋: 1, Sayfalar:36-48
Öz
Uluslararas谋 arenada, devletlerin modern diplomasiye geçi艧i 15. yüzy谋lla ba艧lam谋艧 ve müteakip yüzy谋llarda h谋zla sürmü艧tür. Osmanl谋 Devleti’nde ise ayn谋 serüven üç yüz y谋l kadar geç ya艧anm谋艧t谋r. Bu çal谋艧mada devletin geleneksel diplomasiden modern diplomasiye geçi艧i, kamu yönetimi literatürünün temel kavramlar谋ndan biri olan idari reform ba臒lam谋nda incelenmektedir. Bu çerçevede ilk olarak idari reformun tan谋m谋na, özelliklerine ve hangi faaliyetlerin bu kapsamda de臒erlendirilebilece臒ine ili艧kin aç谋klamalara yer verilmi艧tir. 陌kinci olarak, Osmanl谋 Devleti’nde reform faaliyetlerinin gecikmesinde etkili olan faktörlere ve reform ihtiyac谋n谋 ortaya ç谋karan geli艧melere de臒inilmi艧tir. Son olarak ise Osmanl谋 diplomasi gelene臒inin dönü艧ümü ve bunun bürokrasi mekanizmalar谋na yans谋malar谋 ortaya koyulmu艧tur.
Anahtar Kelimeler: 陌dari Reform, Modern Diplomasi, Osmanl谋 Devleti.
Y谋l: 2021, Say谋: 1, Sayfalar:49-61
Öz
Margaret Thatcher 13 Ekim 1925 tarihinde Beatrice ve Alfred Roberts çiftinin ikinci çocu臒u (Margaret Hilda Roberts) olarak dünyaya gelmi艧tir. Babas谋 Alfred ve annesi Beatrice' in son derece koyu Metodist olmalar谋ndan dolay谋 çocuklu臒u Metodizm Kilisesi etraf谋nda geçmi艧tir. Oldukça ba艧ar谋l谋 bir ö臒renci olan Margaret 1947 senesinde onur derecesi ile Oxford Üniversitesi Kimya bölümünden mezun olmu艧tur. 1951 senesinde Denis Thatcher ile evlenmi艧tir ve bu evlilikten ikiz çocu臒u olmu艧tur. 1959 senesinde Finchley' in Muhafazakâr milletvekili seçilmi艧 ve parlamentoya girmi艧tir. 1975 senesinde Muhafazakâr Parti lideri olmu艧tur. Margaret Thatcher, ataerkil bir toplumda, kad谋nlar谋n siyasi veya sosyal olarak ön plana ç谋kmas谋n谋n çok zor oldu臒u bir dönemde, tüm engellere ra臒men pes etmemi艧 ve 1979 senesinde Britanya'n谋n ilk kad谋n Ba艧bakan谋 olmay谋 ba艧arm谋艧t谋r. Uygulad谋臒谋 politikalardan dolay谋 çok fazla destekçisi olmas谋na kar艧谋n bir o kadar da nefret edeni bulunmaktayd谋. Thatcher siyasi hayat谋 boyunca çe艧itli lakaplar alm谋艧t谋r. Bunlardan en bilinenleri, ''süt h谋rs谋z谋'' ve ''demir leydi'' olmu艧tur. Margaret Thatcher üç dönem boyunca iktidar谋 elinde tutmay谋 ba艧ararak 陌ngiltere'nin en uzun süre görev yapan ba艧bakan谋 olmu艧tur. Uluslararas谋 bir etkinlik kazanan Margaret Thatcher, tüm dünyan谋n dikkatini çekmeyi ba艧arm谋艧t谋r. Bu makalede, yirminci yüzy谋l谋n bu önemli siyasi figürünün hayat谋n谋n erken dönemini, aile ya艧ant谋s谋n谋, yeti艧tirilme tarz谋n谋, e臒itim hayat谋n谋, siyasete giri艧ini, ba艧bakanl谋臒a yükseli艧ini ve Falkland Sava艧谋nda nas谋l bir yol izledi臒ini ortaya koymak amaçlanmaktad谋r. Thatcher' 谋n politikalar谋 谋艧谋臒谋nda ''Thatcherizm'' kavram谋na odaklan谋lmaktad谋r.
Anahtar Kelimeler: Metodizim, Demir Leydi, Muhafazakâr Parti, Falkland Sava艧谋, Thatcherizm
Y谋l: 2021, Say谋: 1, Sayfalar:62-78.
Öz
Bilimin insanl谋臒谋n refah ve geli艧mesi açs谋s谋ndan önemi ilk kez 17. yüzy谋l baslar谋nda 陌ngiliz dü艧ünürü Francis Bacon taraf谋ndan dile getirilmi艧tir: Bilgi Güçtür. Bu sözün önemi I. ve II. Dünya sava艧lar谋 s谋ras谋nda daha aç谋k olarak görünür hale gelmi艧tir. So臒uk sava艧 olarak da adland谋r谋lan II. Dünya sava艧谋 sonras谋, ayn谋 zamanda bir sosyal öncelikler dönemidir. Bu dönemde bilim ve teknolojinin merkezi rol oynad谋臒谋 ekonomi politikalar谋 sayesinde küresel çapta bir ekonomik büyüme ve refah art谋艧谋 gerçekle艧tirilmi艧tir. Bu makale, söz konusu bu dönemde Türkiye’deki durumu ele almaktad谋r. Türkiye bu dönemde, di臒er birçok ülkede oldu臒u gibi planl谋 kalk谋nma modeli uygulam谋艧t谋r. Be艧 y谋ll谋k olarak haz谋rlanan kalk谋nma planlar谋nda, iktisadi ve sosyal kalk谋nma bak谋m谋ndan bilim ve teknoloji ve Ar-Ge çal谋艧malar谋n谋n önemi s谋kça ifade edilmi艧tir. Ar-Ge kurumlar谋n谋n performanslar谋na ili艧kin de臒erlendirmeler yap谋lm谋艧 ve tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için de tedbirler öngörülmü艧tür. Ar-Ge altyap谋s谋n谋n iyile艧tirilmesi, Ar-Ge kurumlar谋 aras谋ndaki i艧birli臒i ve koordinasyonun güçlendirilmesi, Ar-Ge'ye ayr谋lan fonlar谋n art谋r谋lmas谋, nitelikli ara艧t谋rma insan gücünün art谋r谋lmas谋 ve özel sektörün Ar-Ge çal谋艧malar谋na kat谋l谋m谋n谋n te艧vik edilmesi bu tedbirler aras谋ndad谋r. Ancak incelenen dönemde (1960-2012) bu ve benzeri tedbirlerin uygulanmas谋nda sadece k谋smi bir ba艧ar谋 elde edilebilmi艧tir.
Anahtar Kelimeler: Bilim ve Teknoloji Politikas谋, Ara艧t谋rma-Geli艧tirme (AR-GE), Kalk谋nma Planlar谋, Yüksek Ö臒retim
Fuzûlî’nin Leylâ ve Mecnûn Mesnevisinde “A臒yar” - Muhammet Sami ÜNAL
Y谋l: 2021, Say谋: 1, Sayfalar:79-91.
Öz
Eski Türk edebiyat谋nda mesneviler birer anlatma esas谋na dayal谋 metin türü olarak sahada geni艧 yer bulmu艧 ve özellikle dönem edebiyat谋n谋n geni艧 halk kitleleri ile bulu艧tu臒u bir alan olmu艧tur. Klasik Türk edebiyat谋n谋n saray ekseninden uzakla艧arak geni艧 co臒rafyalara yay谋ld谋臒谋 mesnevi alan谋nda 艧üphesiz Türk edebiyat谋 e艧siz eserlere sahiptir. Tüm mesneviler aras谋nda ise ak谋llara ilk olarak Leyla ve Mecnun gelmektedir. Neredeyse her yüzy谋lda kar艧谋la艧谋lan bir hikâye olan bu mesnevi, birçok 艧air taraf谋ndan i艧lense de Fuzûlî ile bu mesnevinin özde艧le艧mi艧 olmas谋 herkesçe kabul gören bir gerçektir. Eldeki çal谋艧ma, ad谋 geçen mesnevide iki ana karakter olan Leylâ ve Mecnûn d谋艧谋ndakileri ele almakta ve mesneviye farkl谋 bir aç谋dan yakla艧maktad谋r. Mesnevi, çal谋艧mam谋zda “a臒yâr” eksenli olarak ele al谋nm谋艧t谋r. Â艧谋k ve ma艧uk tasvirleri a艧k谋 anlamak için bir ç谋k谋艧 noktas谋 olarak görünse de a艧k谋 anlamak için neyin a艧k oldu臒unun yan谋nda nelerin a艧k olmad谋臒谋n谋 da iyice irdelemek gerekir. Bu sebeple çal谋艧mam谋z â艧谋k ve ma艧uk d谋艧谋nda kalan ve “a臒yâr” olarak tabir etti臒imiz ki艧i ve kavramlara odaklanmaktad谋r. “A臒yâr”, yabanc谋lar anlam谋nda olup Leylâ ve Mecnûn d谋艧谋ndaki tüm tip ve kavramlar谋 kapsayan temel bir unsur olarak çal谋艧mam谋zda yer bulacakt谋r.
Anahtar Kelimeler: Fuzûlî, Leylâ ve Mecnûn, A臒yâr
Отображение Великой отечественной войны в русской и турецкой прозе - Badegül CAN EM陌R
Y谋l: 2021, Say谋: 1, Sayfalar:92-100.
Резюме
Великая отечественная война была одним из самых трагических событий XX века, потрясшим многие народы и страны. Страны, далёкие от войны, страдали так же, как и страны, принимавшие в ней непосредственное участие. Турция находилась далеко от грохота артиллерийских орудий, однако и она переживала период не намного лучший, чем Россия, находившаяся в самом центре войны. Русский народ, сражаясь с немцами в трудных условиях на фронте и в тылу, переживал эту войну в глубине своей души; а турецкий народ, хоть и не вступил в войну, но вполне ощутил на себе тяжесть голода, болезней и других бедствий, происходивших по причине войны. Во время войны литература, чутко реагирующая на всё, что происходит вокруг, занимает антивоенную позицию, выполняет своё миротворческое предназначение, донося до читателей трагедию войны. И русская, и турецкая проза записали историю в антивоенном духе, отобразив все стороны войны. В данной работе на примерах из русской и турецкой прозы в очередной раз демонстрируется бессмысленность войны, её разрушительная сторона, а также необходимость услышать призыв военной прозы к миру. Таким образом, исследуя отображение войны в художественных произведениях, читатель сможет узнать о Великой Отечественной войне и о воздействии войны на политическую, экономическую и культурную жизнь общества.
Ключевые слова: Великая Отечественная война, русская проза, турецкая проза
Sanat Tarihi E臒itimi Alan谋nda Yap谋lan Tezlerin E臒ilimleri: 陌çerik Analizi - 陌rfan Nihan DEM陌REL
Y谋l: 2021, Say谋: 1, Sayfalar:101-111.
Öz
Ara艧t谋rman谋n amac谋 2015-2021 y谋llar谋 aras谋nda Resim-陌艧 E臒itimi alan谋nda sanat tarihi e臒itimi ile ilgili yap谋lan yüksek lisans ve doktora tezlerinin e臒ilimlerini belirlemektir. Ara艧t谋rmada 45’i yüksek lisans ve 22’si doktora olmak üzere toplam 67 tez incelenmi艧tir. Tezlerin analizinde “Yay谋n S谋n谋flama Formu” kullan谋lm谋艧t谋r. Tezler bu formda yer alan ara艧t谋rman谋n künyesi, konu alan谋, yöntem, örneklem, veri toplama araçlar谋 ve veri analizi kategorilerine göre içerik analizi kullan谋larak çözümlenmi艧tir. Elde edilen veriler grafik gösterimle frekans de臒erleri de verilerek yorumlanm谋艧t谋r. Ara艧t谋rma sonuçlar谋na göre, sanat tarihi e臒itimi alan谋nda en fazla 2019 y谋l谋nda ve Gazi, Marmara, Dokuz Eylül ve Anadolu Üniversitesi gibi kurumlarda ara艧t谋rma yap谋ld谋臒谋 tespit edilmi艧tir. Sanat tarihi e臒itimi alan谋nda yap谋lan tezlerin ço臒unlukla ça臒da艧 sanat, sanat ele艧tirisi, müze e臒itimi ve sanat tarihi konu alanlar谋nda yo臒unla艧t谋臒谋 ve tezlerin büyük ço臒unlukla nitel ara艧t谋rma yakla艧谋m谋na göre yürütüldü臒ü tespit edilmi艧tir. Yine tezlerde en fazla kullan谋lan örneklem grubunun sanatç谋lar ve eserleri, lisans ve ilkö臒retim birinci kademe ö臒rencileri oldu臒u belirlenmi艧tir. Tezlerde genellikle doküman, yar谋 yap谋land谋r谋lm谋艧 görü艧me ve kat谋l谋mc谋 gözlem formlar谋 kullan谋ld谋臒谋 ve elde edilen verilerin en fazla betimsel ve içerik analizi kullan谋larak çözümlendi臒i tespit edilmi艧tir. Bu çal谋艧man谋n, sanat tarihi e臒itimi alan谋nda çal谋艧ma yapmay谋 planlayan ara艧t谋rmac谋lara farkl谋 anahtar kelimeler dikkate al谋narak incelenen çal谋艧malar谋n belirlenen e臒ilimleri do臒rultusunda yard谋mc谋 olaca臒谋 dü艧ünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Sanat tarihi e臒itimi, yüksek lisans, doktora, ara艧t谋rma, içerik analizi
