YANGIN SÖNDÜRME VE ÖNLEME TEDB陌RLER陌
Yanman谋n Tan谋m谋:
Maddenin 谋s谋 ve oksijenle birle艧mesi sonucu olu艧an kimyasal bir olayd谋r.Yanma olay谋n谋n olu艧abilmesi için madde, 谋s谋 ve oksijenin (hava) bir arada olmas谋 gerekir.
A S谋n谋f谋 Yang谋nlar: Kat谋 madde yang谋nlar谋d谋r. So臒utma ve yan谋c谋 maddenin uzakla艧t谋r谋lmas谋 ile söndürülebilir.
B S谋n谋f谋 Yang谋nlar: Yanabilen s谋v谋lar bu s谋n谋fa girer.So臒utma (sis halinde su) ve bo臒ma (Karbondioksit, köpük ve kurur kimyevi toz) ile söndürülebilir.
C S谋n谋f谋 Yang谋nlar: Likit petrol gaz谋, hava gaz谋, hidrojen gibi yanabilen çe艧itli gazlar谋n yanmas谋 ile olu艧an yang谋nlard谋r.Kuru kimyevi toz, halen, 1301 ve halen 1211 kullanarak söndürülebilir. Elektrikli makine ve hassas cihazlar谋n yang谋nlar谋n谋 da bu s谋n谋fa dahil edebiliriz.
D S谋n谋f谋 Yang谋nlar: Yanabilen hafif metallerin ve ala艧谋mlar谋n (Magnezyum, Lityum, Sodyum, Seryum gibi) yanmas谋yla meydana gelen yang谋nlard谋r. D tipi tozlar bu yang谋nlar谋 söndürmede kullan谋l谋rlar. Elektrik donan谋mlar谋n谋n yanmas谋yla olu艧an yang谋nlar谋 ayr谋 bir s谋n谋f içinde de臒erlendirmeyip C s谋n谋f谋 yang谋nlar谋n içerisinde inceleyebiliriz. Elektrik ak谋m谋 kesilerek müdahale edilmeli ve kuru kimyevi toz kullan谋lmal谋d谋r.
C.Yang谋n谋n Nedenleri:
1. KORUNMA ÖNLEMLER陌N陌N ALINMAMASI
Nedenlerin ba艧谋nda yang谋na kar艧谋 önlemlerin al谋nmamas谋 gelmektedir. Yang谋n elektrik konta臒谋, 谋s谋tma sistemleri, LPG tüpleri (evlerde kullan谋lan tüp gazlar谋) patlay谋c谋-parlay谋c谋 maddelerin yeterince korunmaya al谋nmamas谋ndan do臒maktad谋r. Özellikle büyük yerle艧im alanlar谋nda, konut ve i艧 yerlerinde ç谋kan yang谋nlar谋n büyük bir k谋sm谋 elektri臒in ve LPG tüplerinin yanl谋艧 kullan谋m谋na dayanmaktad谋r. Elektrik enerjisi ak艧am谋n谋n teknik ko艧ullara göre yap谋lmamas谋 da yang谋n谋 yaratan di臒er bir neden olmaktad谋r. Bununla birlikte kaloriferlerde ve soba ile 谋s谋tma yöntemlerinde, bacalar谋n temizlenmesi ve parlay谋c谋-patlay谋c谋 maddeler için gerekli önlemlerin al谋nmas谋 halinde yang谋n afetinde büyük bir azalma olacakt谋r.
2. B陌LG陌S陌ZL陌K
Yang谋na kar艧谋 hangi önlemlerin nas谋l al谋naca臒谋n谋 bilmemek ve bu konuda yeterli e臒itimden gedmemek yang谋n谋n önemli nedenlerindendir. Elektrikli aletlerin do臒ru kullan谋m谋n谋 bilmemek, soba ve kalorifer sistemlerini yanl谋艧 yerle艧tirmek, tavan aras谋na ve çat谋ya kolay tutu艧abilecek e艧yalar koymak yang谋n谋 davet eder. Yang谋n谋n olu艧umunu önlemek ve olu艧an bir yang谋n谋n söndürülmesini bilmek e臒itim ve bilgilenmeden geçer. Bu nedenle yang谋n谋 önlemeyi ö臒renmek kadar yang谋n谋 söndürmede ilk müdahaleleri de ö臒renmek gerekir.
3. 陌HMAL
Yang谋n konusunda bilgi sahibi olmak yeterli de臒ildir. Söndürülmeden at谋lan bir kibrit veya sigara izmariti, kapatmay谋 unuttu臒umuz LPG tüp (evlerde kullan谋lan tüp gaz), ate艧i söndürülmemi艧 ocak, fi艧i prizde unutulmu艧 ütü gibi ihmaller büyük yang谋nlara yol açabilir.
4. KAZALAR
陌stem d谋艧谋 olu艧an olaylardan baz谋lar谋 da (kalorifer kazan谋n谋n patlamas谋, elektrik konta臒谋 gibi) yang谋na neden olmaktad谋r. Ancak kendili臒inden geli艧en bütün olaylar, ba艧lang谋çta yeterli önlemlerin al谋nmas谋 sonucu olabildi臒i gibi bilgisizli臒in de rol oynad谋臒谋n谋 görebiliyoruz. Temelde bunlar olmaks谋z谋n kazalar谋n yol açt谋臒谋 yang谋nlar da olmaktad谋r.
5. SABOTAJ
Yang谋na kar艧谋 gerekli önlemler al谋nd谋臒谋 halde; baz谋 insanlar çe艧itli amaç ve kazanç u臒runa kas谋tl谋 olarak ki艧i ve topluma ait bina ve tesisleri yakarak can ve mal kayb谋na neden olabilir.
6. SIÇRAMA
Kontrol alt谋na al谋nm谋艧 veya al谋nmam谋艧 bir yang谋n ihmal veya bilgisizlik sonucu s谋çrayarak, yay谋larak ve yahut parlay谋p patlayarak daha büyük boyutlara ula艧mas谋 mümkündür. Bu nedenle bu tür olaylara kar艧谋 dikkatli olmam谋z gerekmektedir.
7. DO臑A OLAYLARI
Rüzgarl谋 havalarda kuru dallar谋n birbirine sürtmesi yada y谋ld谋r谋m dü艧mesi ve benzeri do臒a olaylar谋 sonucunda yang谋n ç谋kabilir. Korunma önlemlerinin al谋nmamas谋
D. Yang谋n Söndürmede Kullan谋lan Yöntemler
I- So臒utarak Söndürme
So臒utarak söndürme prensipleri içinde en çok kullan谋lan谋d谋r. Suyun elveri艧li fiziksel ve kimyasal özelli臒i yan谋c谋 maddeyi bo臒ma (yanan cismin su içine at谋lmas谋 sonucu oksijeni azaltma) ve yan谋c谋 maddeden i艧i alarak yang谋n谋n söndürülmesinde en büyük etken olmaktad谋r. Su yang谋n yerine kütlesel olarak gönderilece臒i gibi püskürtme lens lar谋 ile de gönderilebilir.
Yan谋c谋 maddeyi da臒谋tma : Yanan maddenin da臒谋t谋lmas谋yla yang谋n nedeni olan yüksek 谋s谋 bölünür, bölünen 谋s谋 dü艧er ve yang谋 yava艧 yava艧 söner. Akaryak谋t yang谋nlar谋nda bu tip söndürme yang谋n谋n yay谋lmas谋na neden olaca臒谋ndan uygulanmaz.
Kuvvetli üfleme :Yanan madde üzerinde kuvvetli olarak üflenen hava alevin sönmesine ve yanan maddenin 谋s谋s谋n谋n dü艧mesine neden olmaktad谋r. Bu tip (so臒utarak) söndürme ilkesi ile ba艧lang谋ç Yang谋nlar谋nda ba艧ar谋ya ula艧谋labilir. Büyümü艧 veya belirli boyutlara gelmi艧 Yang谋nlarda kuvvetli üfleme Yang谋na daha fazla oksijen sa臒layaca臒谋ndan Yang谋n谋n büyümesine neden olur. Bu nedenle bu tür söndürmeler büyümü艧 Yang谋nlarda kulalnilmaz.
Kati maddeler (kum, toprak, hali, kilim vb) ve kimyasal bile艧ikler (köpük, klor, azot vb) kullan谋larak yanan maddenin oksijen ile temas谋n谋n kesilmesi ile yap谋lan söndürmedir. Akaryak谋t Yang谋nlar谋na örtü olu艧turan kimyasal kullan谋lmaktad谋r.
Bo臒ma: Yang谋n谋n oksijenle temasinn kesilmesi veya azalt谋lmas谋 amac谋yla yap谋lan i艧lemdir. Özellikle kapal谋 yerlerde olu艧an Yang谋nlara uygulan谋r.
Yan谋c谋 maddenin ortadan kalkmas谋 : Yanma ko艧ullar谋ndan olan yan谋c谋 maddenin ortadan kalkmas谋 sonucu Yang谋n谋n söndürülmesidir.
E. Söndürücü Maddeler:
Su: Ate艧i söndüren maddeler aras谋nda en önemlisi sudur. Su özellikle A tipi Yang谋nlar için (kati) mükemmel bir söndürücüdür.
Kum:Yan谋c谋 maddelerin oksijenle ili艧kisinin kesilerek söndürülmesinde kullan谋l谋r. Kullanma an谋nda kumun yan谋c谋 maddeyi tamamen örtmesi sa臒lanmal谋d谋r.
Karbondioksit gaz谋 (CO2): Yanan maddenin üzerini kaplayan karbondioksit gazi yan谋c谋 maddeyi oksijensiz b谋rakarak Yang谋n谋n söndürülmesi olay谋d谋r. Genellikle çelik tüplerde bas谋nç alt谋nda s谋v谋 halde tutulur. Bu gazla aç谋k alanlarda ve hava akiminin oldu臒u yerlerde Yang谋n谋n söndürülmesi oldukça zordur.
Kuru kimyevi toz: Yang谋n söndürmede kullan谋lan etkin maddelerden birisi de kuru kimyasal tozdur. Kimyasal tozlar谋n, cinslerine göre A.B.C. s谋n谋f谋 Yang谋nlar etkin bir 艧ekilde söndürülebilmektedir. A艧谋r谋 s谋cakl谋ktan (tahta, kuma艧, araba lasti臒i gibi maddelerde) olu艧an Yang谋nlar, s谋v谋lar谋n (benzin ve türevleri) tutu艧mas谋ndan ç谋kan Yang谋nlar谋 ve yan谋c谋 gazlar谋n (havagaz谋-do臒algaz vb.) bas谋nç alt谋nda ç谋kmas谋ndan olu艧an Yang谋nlar谋n söndürülmesinde kullan谋lmaktad谋r.
Köpük: Köpük yanan yüzeyi tamamen kaplar. Bunun sonucu olarak da hava ile temas谋 keser ve ayr谋ca so臒utma özelli臒inin bulunmas谋 nedeniyle de Yang谋n söndürücü olarak kullan谋l谋r.
F. Yang谋n Önlemleri:
Küçük bir Yang谋n ba艧lang谋c谋n谋n, büyük alevlere dönü艧mesini önlemek amac谋yla yap谋lar谋n projelendirme a艧amas谋ndan itibaren Yang谋ndan korunma 艧artname ve yönetmeliklerine ba臒l谋 kal谋nmas谋 gerekir.
Kurum, kurulu艧 ve is yerlerinde Yang谋n谋 önleyici tedbirler iki k谋s谋mda ele al谋n谋r.
I. Yadsal bak谋mdan yang谋ndan korunma:
Yap谋larda yanmaz veya yanmas谋 güç yap谋 malzemelerinin kullan谋lmas谋, Yang谋n谋n yay谋lmas谋n谋 önlemek amac谋yla , Yang谋n bölümleri olu艧turma, Dumanlar谋n yay谋lmas谋n谋 önlemek için duvardan s谋zmalar谋 önleme, Yang谋na yüksek derecede dayan谋kl谋 yap谋 saç谋m谋, Yang谋n谋n etkilerinden korunmu艧 k谋sa kaç谋艧 yollar谋n谋n sa臒lanmas谋, Ate艧leyici ve yan谋c谋 malzeme kaynaklar谋n谋n ayr谋lmas谋,
Her an çal谋艧abilecek durumda faal yang谋 söndürme cihazlar谋 bulundurulmal谋d谋r.
II. Organizasyon bak谋m谋ndan Yang谋ndan korunma:
陌yi bir bina idaresi, Gerekli yasaklar谋n konulmas谋, Sabit tesisat谋n sik sik kontrolden geçirilmesi, Yang谋nla sava艧 tatbikatnin yap谋lmas谋, Acil 谋艧谋kland谋rma sisteminin kurulmas谋, Gereksiz Yang谋n yükünün kald谋r谋lmas谋, Korunma sistemi ve plan谋n谋n düzenli kontrolünün yap谋lmas谋,
Düzenli bir 艧ekilde alan tatbikatlar谋n谋n yap谋lmas谋.
H. EV VE IS YERLER陌NDE ALINACAK ÖNLEMLER
Çatlak, hatal谋 in艧a edilmi艧 veya dolmu艧 bacalar Yang谋n nedeni olabilir.Bacalar devaml谋 temizlenmelidir, Tavan aras谋 ve bodrumlar temiz tutulmal谋d谋r, Yan谋c谋 maddeler evinizin veya is yerinizin uygun bir yerinde saklanmal谋d谋r, Soba, kalorifer ve mutfak ocaklar谋ndan ç谋kabilecek Yang谋nlara dikkat edilmelidir, Çocuklar谋n ate艧le oynamalar谋na engel olunmal谋d谋r, Sigara içilmemesi gereken yerlerde bu kurala uyulmal谋d谋r, Kaynak ve kesme i艧lemlerinde çok dikkatli olundakidir, Elektrik donan谋m谋na ehliyetsiz ki艧iler el sürmemelidir, LPG tüplerinin bulundu臒u mutfak ve banyolar sürekli havaland谋r谋lmal谋d谋r,
Yang谋na kars谋 korunmak ucuzdur.Evinizde ve is yerinizde Yang谋na Kars önlemler almak san谋ld谋臒谋 kadar pahal谋 de臒il, tam tersine ucuzdur. Üstelik Yang谋na kars谋 korunma cihaz ve donanimalri yüksek nitelikte ve sa臒lam olarak üretildikleri için uzun ömürlüdür ve y谋llarca hizmet verebilirler.
I. Yang谋n KAPINIZI ÇALARSA
1. Tela艧lanmay谋n谋z,
2. Bulundu臒unuz yerde Yang谋n ihbar dü臒mesi varsa ona bas谋n谋z,
3. 陌tfaiyeye telefon ad谋n谋z,
4. Yang谋n adresini en k谋sa ve do臒ru 艧ekilde bildiriniz,
5. Mümkünse Yang谋n谋n cinsini (Bina, benzin, araç vb) bildiriniz,
6. Yang谋n谋 çevrenizdekilere duyurunuz,
7. 陌tfaiye gelinceye kadar Yang谋n谋 söndürmek için elde mevcut imkanlardan yararlan谋n谋z,
8. Yang谋n谋n yay谋lmas谋n谋 önlenmek için kap谋 ve pencereleri kapat谋n谋z,
9. Bunlar谋 yaparken kendinizi ve ba艧kalar谋n谋 tehlikeye atmay谋n谋z,
10. Görevlilerden ba艧kas谋n谋n Yang谋n sahas谋na girmesine mani olunuz.
