Trabzon Protohistorik Dönem Arkeolojik Yüzey AraÅŸtırması (TYAP), Trabzon ilinin klasik anlatılara dayanan tarihini somut arkeolojik verilerle aydınlatmak, Klasik ÇaÄŸ öncesine odaklanmak ve bölgedeki kronolojik boÅŸlukları doldurmak amacıyla 2018 yılında bölüm öÄŸretim üyelerimizden Doç. Dr. Hülya ÇALIÅžKAN AKGÜL tarafından baÅŸlatılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izinleri ve üniversitemizin lojistik destekleri ile yapılan arazi çalışmalarında Trabzon ÅŸehir merkezinden ilçelerin kırsal kesimlerine kadar geniÅŸ bir coÄŸrafya taranmış, daha önce bilinmeyen pek çok arkeolojik lokasyon tespit edilip kayıt altına alınmıştır.
BeÅŸ senelik çalışmaların sonucunda Trabzon’da insan varlığının düÅŸünülenden daha eski olduÄŸu ve en erken maddi kültür kalıntılarının tarihlemesinin Alt Paleolitik ÇaÄŸ’a kadar indiÄŸi görülmüÅŸtür. Ayrıca tespit edilen maÄŸaralarda bulunan yontma taÅŸ alet kalıntılarından hareketle bölgenin tarih öncesi çaÄŸlar açısından ciddi bir potansiyel taşıdığı anlaşılmıştır. Yüzey araÅŸtırmasından elde edilen veriler Paleolitik Dönem ile de sınırlı kalmamış Trabzon’un Erken Demir Çağı’ndan baÅŸlayıp Klasik Dönem ve Orta ÇaÄŸ’a kadar devam eden arkeolojik alt yapısını gözler önüne sermiÅŸtir.
2023 yılında sona eren Trabzon Protohistorik Dönem Arkeolojik Yüzey AraÅŸtırması pek çok yeni bilgiyi ortaya koymakla birlikte Trabzon arkeolojisi ile ilgili güncel sorular sorulabilmesinin de önünü açmıştır. Bu nedenle önümüzdeki yıllarda Trabzon’da daha geniÅŸ kapsamlı arkeolojik çalışmaların yapılması planlanmaktadır.