Asrın felaketinde 'ürküten tespitler' soruşturma dosyasında
Merkez Müdürümüz Prof. Dr. Ahmet Can ALTUNIÅžIK "Asrın Felaketi" olarak nitelendirilen KahramanmaraÅŸ merkezli 6 Åžubat depremleri sonrası yapılara yönelik hazırlanan raporlar hakkında konuÅŸtu.
Haber Linki:
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Mühendislik Fakültesi İnÅŸaat MühendisliÄŸi Bölümü akademisyenleri, KahramanmaraÅŸ merkezli 6 Åžubat’taki depremlerde yıkılarak yüzlerce insana mezar olan yapılara yönelik, aralarında Isias Otel, Ebrar Sitesi ve Rönesans Rezidans’ın da bulunduÄŸu 500’e yakın binadan aldıkları örnekleri inceleyerek hazırladıkları raporu, ilgili Cumhuriyet baÅŸsavcılıklarına iletti. Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık, “Isias Otel’de karot deÄŸerleri ilgili tarihteki yönetmeliÄŸi saÄŸlamıyor. Yapının yıkılış ÅŸekli, kum dolu kovayı çevirdikten sonra kumun yayılış ÅŸekli gibi olmuÅŸ. Ebrar Sitesi imalat aÅŸamasında etriye sıklaÅŸtırması, çiroz ve kancalar uygulanırken projeye uyulmamış" dedi.
KahramanmaraÅŸ merkezli 6 Åžubat’taki yıkıcı depremlerin ardından, ölümlerin olduÄŸu binalarda ilgili Cumhuriyet baÅŸsavcılıklarınca baÅŸlatılan soruÅŸturmalar sürüyor. Çevre, Åžehircilik ve İklim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Bakanlığı’nın görevlendirmesiyle deprem bölgesinde bilimsel araÅŸtırmalar yapan KTÜ Mühendislik Fakültesi İnÅŸaat MühendisliÄŸi Bölümü Yapı İşleri Daire BaÅŸkanlığı öÄŸretim üyelerinden oluÅŸan uzman heyet, yıkılan 500'e yakın binadan topladıkları numuneleri, laboratuvar ortamında mercek altına aldı. Heyet, yüzlerce insana mezar olan yapılara yönelik, aralarında Isias Otel, Ebrar Sitesi ve Rönesans Rezidans’ın da bulunduÄŸu binalara ait örnekleri inceleyerek hazırladıkları raporu da ilgili Cumhuriyet baÅŸsavcılıklarına iletti. İncelemelerde beton basınç dayanımının, yönetmelikte ÅŸart koÅŸulan deÄŸerlerin yarısından az olduÄŸunu ortaya koyan uzmanlar, Hatay’da yüzlerce insanın ölümüne neden olan Rönesans Rezidans’ın raporunu da tamamlayıp, savcılığa göndermek üzere çalışmalarına devam ediyor.
'4 BİN DAVA DOSYASIYLA UĞRAŞTIK'
KTÜ Mühendislik Fakültesi İnÅŸaat MühendisliÄŸi Bölümü ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık, tüm detaylara baktıklarını söyleyerek, “7 aydan bu yana 4 bin dava dosyasıyla uÄŸraÅŸtık. Yıkılan bir binada bazen onlarca, yüzlerce can kaybı meydana gelmiÅŸ olabiliyor ve çuvallarca veri, kağıt, dosya var. GeniÅŸ bir ekiple hassas ÅŸekilde çalışarak suçlu varsa binanın yıkılmasına neden olan parametreleri belirli baÅŸlıklarla ortaya koyuyor, binanın alındığı ruhsat tarihi, yapı kullanma izni, yapı denetimleri, zemin ve malzeme özellikleri, projesinin yapıldığı yılda yürüklükteki yönetmeliÄŸe uygunluÄŸuna kadar tüm detaylarıyla ele alıyoruz. Ayrıca bina yıkıldıktan sonra binanın başında inceleme yapıp bilirkiÅŸi raporu tutanların dosyalarını inceleyip genel kanaat oluÅŸturmaya çalışıyoruz” dedi.
VAN DEPREMİYLE KIYASLANDI
2011'deki Van depreminde yıkılan binalara iliÅŸkin elde edilen verilerle, 6 Åžubat depremlerinde yıkılan bina verilerini karşılaÅŸtırdıklarını anlatan Prof. Dr. Altunışık, ÅŸunları söyledi:
“Van depreminde yıkılan 154 binanın ortalama karot dayanımı 10,5 megapascal iken, KahramanmaraÅŸ’ta yıkılan incelediÄŸimiz 500’e yakın binadan elde ettiÄŸimiz karot dayanımları 10 megapascal ile 14 megapascal arasında deÄŸiÅŸiyor. Bu deÄŸerler yapı denetim zorunluluÄŸu geldikten sonra biraz artış gösterse de yapı denetim zorunluluÄŸu öncesinde çok daha kötü durumda. Sonuç olarak maksimum ortalama deÄŸerler 14 megapascal ve bu çok düÅŸük bir deÄŸer. Binaların zemin etüt raporuna bakarsak, Van depreminde yıkılmış binalarda bu oran yalnızca yüzde 15’miÅŸ. Aradan 15 yıl geçtikten sonra bu oranın artmasını bekliyorken maalesef KahramanmaraÅŸ depremlerinde bu oran yüzde 19’larda. Van depreminde binaların beton, donatı, kesit, etriye sıklaÅŸtırmaları, kanca ve çirozlarının inÅŸasındaki baÅŸarı oranı yüzde 3’tü. Son depremlerde bu oran yüzde 11'e çıktı. Yıllar geçiyor, kendimizi geliÅŸtiriyor, bir noktaya geliyoruz ama daha çok yol almamız gerek. Özellikle belirli bir yıldan önce inÅŸa edilmiÅŸ yapılarda bu çok daha bariz durumda. Bu tablo, belirli yapılarımızı acil bir ÅŸekilde kentsel dönüÅŸüme koymamızın habercisi”
‘ISIAS OTEL’İN YIKILIÅž ÅžEKLİ, KUM DOLU KOVAYI TERS ÇEVİRMEK GİBİ’
Adıyaman’da Isias Otel için hazırladıkları rapordan bilgi veren Prof. Dr. Altunışık, “Isias Otel önce konut binası olarak projelendirilip yapılıyor. Kaba inÅŸaatı bittikten sonra bir süre binanın inÅŸaatına ara veriliyor, sonra da otele çevriliyor. Fakat bu geçen sürede yönetmelik deÄŸiÅŸiyor. İlk ruhsat aldığındaki tabi olduÄŸu yönetmelikle, otele çevrilip, ÅŸekli deÄŸiÅŸip üzerine kat çıkıldığı tarihteki tabi olduÄŸu yönetmelik farklı. Binanın projeleri deÄŸiÅŸen yönetmeliÄŸe göre kontrol edilmemiÅŸ. O zaman kontrol edilseydi belki de daha güzel sonuçlarla karşılaÅŸabilirdik. Isias Otel’de karot deÄŸerleri ilgili tarihteki yönetmeliÄŸi saÄŸlamıyor. Resmine baktığınız zaman görüyorsunuz, bir kovanın içerisine kum doldurup ters çevirmiÅŸsiniz gibi. Binanın yıkılış ÅŸeklinin, kovayı kaldırdıktan sonra kumun yayılış ÅŸekli gibi olduÄŸunu görebiliyorsunuz” ifadelerini kullandı.
‘EBRAR SİTESİ İNÅžASINDA PROJEYE UYULMAMIÅž'
KahramanmaraÅŸ’taki Ebrar Sitesi için hazırladıkları raporu açıklayan Prof. Dr. Altunışık, “Tek bina deÄŸil, yaklaşık 20 bloktan oluÅŸan bir site, bir kampüs gibi düÅŸünün. Ebrar Sitesi’nde gözlemlenen hasarlar 20 blok için de hemen hemen aynı. Karot dayanımları da temel için yeterlilik saÄŸlarken üst yapı için yeterli dayanımda deÄŸil. İmalat aÅŸamasında etriye sıklaÅŸtırması, çiroz ve kancaların uygulanırken projeye uyulmamış, büyük eksiklikler olduÄŸu ortaya çıktı. Bu da binanın ana yıkılma nedenleri arasında” diye konuÅŸtu.
‘RÖNESANS REZİDANSTA KULLANILAN MALZEMEDE PROBLEM GÖRÜLÜYOR’
Hatay’da yüzlerce ölümün yaÅŸandığı Rönesans Rezidans binasının raporunu tamamlamaya çalıştıklarını da aktaran Prof. Dr. Altunışık, “Çok önemli bir bina olduÄŸu için çok hassas davranmaya çalışıyoruz. 3 bloklu bir bina. Hem temelinde hem üst yapısında derz var ve binaların 3’ü de belirgin bir kattan kırılıp arkaya doÄŸru düÅŸmüÅŸ. Aynı 3 blok da aynı hasar mekanizmasına sahip. Yaptığımız incelemelerde malzeme özelliÄŸi ile uygulanmasında bazı problemler olduÄŸu belirtiliyor ama bilirkiÅŸi raporlarıyla bize gelen resimler arasında bir deÄŸerlendirme yapıp net kanaatimizi bildirmek istiyoruz. Umarım depremin 1’inci yılı dolmadan üzerimizdeki bütün dosyalarımızı Cumhuriyet BaÅŸsavcılığımıza teslim etmiÅŸ olacağız” dedi.
19 Kasım 2023