4 Ocak 2004 Tarihli Resmi Gazete
Say谋: 25356
叠补艧产补办补苍l谋k Genelgesi 2004/12
Dilekçe ve Bilgi Edinme Hakk谋n谋n Kullan谋lmas谋
T.C.
B A 艦 B A K A N L I K
Personel ve Prensipler Genel Müdürlü臒ü
Say谋 : B.02.0.PPG.0.12-320-1327 23 OCAK 2004
Konu : Dilekçe ve Bilgi Edinme Hakk谋n谋n Kullan谋lmas谋
GENELGE
2004/12
Bireylerin kamu ile ilgili dilek ve 艧ikayetleri hakk谋nda idari makamlara ba艧vuruda bulunmalar谋 ve kendileri veya faaliyet alanlar谋yla ilgili konularda bilgi edinme haklar谋n谋 kullanmalar谋, e艧itlik tarafs谋zl谋k ve aç谋kl谋k ilkeleri temelinde demokratik ve 艧effaf bir yönetimin gere臒idir. 陌dare-birey ili艧kisinde hukukun üstünlü臒ünü, demokratikle艧meyi ve saydaml谋臒谋 sa臒layabilmek için, idari faaliyetlerin yürütülmesi s谋ras谋nda bireysel hak ve özgürlüklere duyarl谋 davran谋lmas谋 hukuk devletinin en temel niteli臒idir.
Hükümetimiz, devlet ile toplum aras谋ndaki ba臒lar谋n daha güçlü hale getirilmesini ve halk谋n talep ve beklentilerine azami düzeyde cevap verilmesini esas alan bir politika benimsemi艧tir. Acil Eylem Plan谋'nda da yer alan, “Kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde vatanda艧 odakl谋 yakla艧谋mlar谋n benimsenece臒i” ilkesi, bu politikam谋z谋n temelini olu艧turmaktad谋r.
Bu çerçevede, 3.10.2001 tarihli ve 4709 say谋l谋 Kanunla, Türkiye Cumhuriyeti Anayasas谋n谋n “Temel hak ve hürriyetlerin korunmas谋” ba艧l谋kl谋 40'谋nc谋 maddesine eklenen ikinci f谋krayla, Devletin, i艧lemlerinde, ilgili ki艧ilerin hangi kanun yollar谋 ve mercilere ba艧vuraca臒谋n谋 ve sürelerini belirtmek zorunda oldu臒u, keza “Dilekçe hakk谋” ba艧l谋kl谋 74'üncü maddesinde yap谋lan de臒i艧iklikle de, dilekçe sahiplerine ba艧vuru sonuçlar谋n谋n yaz谋l谋 olarak bildirilmesi hükme ba臒lanm谋艧t谋r.
Anayasam谋zda yap谋lan bu de臒i艧ikliklere uygulama kabiliyeti kazand谋rmak üzere, 01.11.1984 tarihli ve 3071 say谋l谋 Dilekçe Hakk谋n谋n Kullan谋lmas谋na Dair Kanunun 02.01.2003 tarihli ve 4778 say谋l谋 Kanunla de臒i艧tirilen 7'nci maddesinde, yap谋lmakta olan i艧lemin safahat谋 veya sonucu hakk谋nda, yetkili makamlarca dilekçe sahiplerine en geç otuz gün içinde gerekçeli olarak cevap verilece臒i ve sonucun ayr谋ca bildirilece臒i hükmüne yer verilmi艧tir. Ayr谋ca, 24.4.2004 tarihinde yürürlü臒e girecek olan 9.10.2003 tarihli ve 4982 say谋l谋 Bilgi Edinme Hakk谋 Kanunu ile de ki艧ilerin bilgi edinme hakk谋n谋 kullanmalar谋na ili艧kin esas ve usuller düzenlenmi艧tir. Her iki düzenleme de, Avrupa Birli臒i Müktesebat谋n谋n Üstlenilmesine 陌li艧kin Ulusal Programda yer alan insan haklar谋 alan谋nda yasal ve idarî düzenlemelerin yap谋lmas谋 ve uygulamalar谋n iyile艧tirilmesi taahhütleri aç谋s谋ndan büyük önem ve öncelik ta艧谋maktad谋r.
Ancak, söz konusu Anayasa ve Kanun hükümlerinin uygulanmas谋nda gerekli hassasiyetin gösterilmedi臒i, dilekçeyle yap谋lan ba艧vurulara idarî makamlar taraf谋ndan bazen cevap verilmedi臒i veya yasal süresinden sonra cevap verildi臒i, dolay谋s谋yla dilekçe hakk谋n谋n etkin 艧ekilde kullan谋m谋n谋n gerçekle艧medi臒i yolunda 艧ikayetler bulunmaktad谋r.
Bu ba臒lamda, bilgi edinme hakk谋 ile dilekçe hakk谋n谋n mevzuat谋m谋zda yer alan esas ve usullere uygun olarak etkin kullan谋lmas谋n谋 teminen, bakanl谋klar谋n merkez ve ta艧ra te艧kilatlar谋, valilik, kaymakaml谋k ve mahalli idareler ile di臒er kamu kurum ve kurulu艧lar谋, hizmet alanlar谋nda a艧a臒谋da yaz谋l谋 kurallara uymakla yükümlüdürler.
1- Dilekçe hakk谋, sorulara cevap almak suretiyle bilgi edinmeyi, 艧ikayette bulunmak suretiyle denetlemeyi, dilek ve öneride bulunmak suretiyle de demokratik kat谋l谋m谋 sa臒layan siyasal haklardand谋r. Bu itibarla,
a) Türk vatanda艧lar谋 ile Türkiye'de ikamet eden yabanc谋lar (kar艧谋l谋kl谋l谋k esas谋 gözetilmek ve dilekçelerinin Türkçe yaz谋lmas谋 kayd谋yla) kendileri veya kamuyla ilgili dilek ve 艧ikayetleri hakk谋nda, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne ve yetkili idari makamlara yaz谋 ile ba艧vurma hakk谋na sahiptirler. Dilekçe hakk谋n谋n kullan谋m谋 çerçevesinde idareye yap谋lan her türlü ba艧vuru a艧a臒谋da belirtilen usule uygun olarak cevapland谋r谋lacakt谋r:
b) Mevcut idari i艧lemlerden idari ba艧vuru yolu aç谋k bulunanlar谋n de臒i艧tirilmesi, kald谋r谋lmas谋 veya geri al谋nmas谋yla ilgili ba艧vurular üzerine, 陌dari Yarg谋lama Usulü Kanununun (陌YUK) ilgili idari makama ba艧vuru ve cevap süresini düzenleyen 11'inci maddesi hükmü dikkate al谋narak a艧a臒谋daki i艧lemler yap谋lacakt谋r.
2- Bilgi edinme hakk谋n谋n kullan谋lmas谋na ili艧kin esas ve usuller, 24.4.2004 tarihinde yürürlü臒e girecek olan 4982 say谋l谋 “Bilgi Edinme Hakk谋 Kanunu”nda düzenlenmi艧 bulunmaktad谋r. Bu itibarla,
a) Kamu kurum ve kurulu艧lar谋 ile kamu kurumu niteli臒indeki meslek kurulu艧lar谋, faaliyetlerine ili艧kin mezkur Kanun kapsam谋nda bulunan bilgi ba艧vurular谋n谋 süratli bir 艧ekilde sonuçland谋rarak Kanunda belirtilen istisnalar d谋艧谋nda her türlü bilgi ve belgeyi ba艧vuru sahiplerine vereceklerdir.
b) Kurum ve kurulu艧lar, ba艧vuru üzerine, istenilen bilgi ve belgeye eri艧imi on be艧 i艧 günü içinde sa臒layacaklard谋r. 陌stenilen bilgi ve belgenin; ba艧vurulan kurum ve kurulu艧 içindeki ba艧ka bir birimden sa臒lanmas谋, ba艧ka bir kurum veya kurulu艧un görü艧ünün al谋nmas谋n谋 gerektirmesi ya da ba艧vuru içeri臒inin birden fazla kurum ve kurulu艧u ilgilendirmesi hallerinde bilgi ve belgeye eri艧im otuz i艧 günü içinde sa臒lan谋r. Ancak bu sürenin uzamas谋 durumunda, gerekçe ba艧vuru sahibine yaz谋l谋 olarak on be艧 i艧 günlük sürenin bitiminden önce bildirilecektir.
c) Ki艧inin çal谋艧ma hayat谋n谋 ve mesleki onurunu etkileyecek olanlar hariç, yarg谋 denetimi d谋艧谋nda kalan idarî i艧lemler, devlet s谋rlar谋, ülkenin ekonomik ç谋karlar谋na, istihbarata, idarî veya adlî soru艧turmaya, özel hayata dair bilgiler, haberle艧menin gizlili臒ini ihlal edecek bilgi ve belgeler, ticari s谋rlar ile Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsam谋ndaki hususlar bilgi edinme hakk谋n谋n istisnas谋n谋 olu艧turur. Keza, tavsiye ve mütalaa talepleri ile yay谋mlanm谋艧 veya kamuya aç谋klanm谋艧 bilgi veya belgeler de bilgi edinme ba艧vurular谋na konu edilmeyecektir.
d) Bilgi Edinme Hakk谋 Kanununun uygulanmas谋nda ihmali, kusuru veya kast谋 bulunan memurlar ile di臒er kamu görevlileri hakk谋nda i艧ledikleri fiillerle ilgili olarak, genel hükümler çerçevesinde ceza kovu艧turmas谋n谋 gerektiren haller sakl谋 kalmak kayd谋yla, tabi olduklar谋 mevzuatta yer alan disiplin cezalar谋 uygulanacakt谋r.
Ayr谋ca; dilek ve 艧ikayetlerini, kamu kurum ve kurulu艧lar谋na gelerek sözlü olarak ileten ba艧vuru sahipleri, ho艧görü ve güler yüzle kar艧谋lanarak kendilerine yard谋mc谋 olunacakt谋r. Ba艧vuru sahiplerinin talepleri an谋nda incelenerek, sorunlar谋n谋n mümkün oldu臒u oranda mahallinde çözümlenmesine özen gösterilecektir.
Bu çerçevede, konuya ili艧kin Anayasal ve yasal kurallar ile yukar谋da belirtilen usul ve esaslar hakk谋nda tüm personel bilgilendirilecek, personele yönelik e臒itim programlar谋nda konuya ayr谋nt谋l谋 olarak yer verilmesi sa臒lanacak, bilgi edinme ve dilekçe haklar谋n谋n kullan谋m谋 kapsam谋ndaki ba艧vurulara ili艧kin uygulamalar mevzuat dahilinde denetlenecek ve denetimler sonucu belirtilen kurallara uymad谋klar谋 saptanan kamu görevlileri hakk谋nda genel hükümlere göre disiplin ve ceza i艧lemleri uygulanacakt谋r.
3071 say谋l谋 “Dilekçe Hakk谋n谋n Kullan谋lmas谋na Dair Kanun”un uygulanmas谋 çerçevesinde yay谋nlanm谋艧 bulunan halkla ili艧kiler konulu 22.1.1993 tarihli ve (1993/2) say谋l谋 Genelgenin 2'nci maddesinde “iki ay” olarak belirtilen dilekçenin cevapland谋r谋lmas谋na ili艧kin süre, mevzuatta yap谋lan de臒i艧ikli臒e istinaden “30 gün” 艧eklinde de臒i艧tirilmi艧, vatanda艧 ba艧vurular谋 konulu 29.12.1994 tarihli ve 20369 say谋l谋 yaz谋 yürürlükten kald谋r谋lm谋艧t谋r.
Bu itibarla; “Dilekçe Hakk谋n谋n Kullan谋lmas谋na Dair Kanun” ile “Bilgi Edinme Hakk谋 Kanunu” hükümlerinin gerekleri, bütün kamu kurum ve kurulu艧lar谋 taraf谋ndan yukar谋da belirtilen usul ve esaslar do臒rultusunda yerine getirilecektir.
Bu genelge yay谋m谋 tarihinde yürürlü臒e girer.
Recep Tayyip ERDO臑AN
叠补艧产补办补苍
