Ñ©ÀæÊÓÆµ

kanun

Ñ©ÀæÊÓÆµ

24 Ekim 2003 Tarihli Resmi Gazete

Sayı: 25269

Kabul Tarihi: 09.10.2003

Kanun No:4982

Bilgi Edinme Hakkı Kanunu

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve °Õ²¹²Ôı³¾±ô²¹°ù

Amaç

MADDE 1. — Bu Kanunun amacı; demokratik ve ÅŸeffaf yönetimin gereÄŸi olan eÅŸitlik, tarafsızlık ve açıklık ilkelerine uygun olarak kiÅŸilerin bilgi edinme hakkını kullanmalarına iliÅŸkin esas ve usulleri düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2. — Bu Kanun; kamu kurum ve kuruluÅŸları ile kamu kurumu niteliÄŸindeki meslek kuruluÅŸlarının faaliyetlerinde uygulanır.

1.11.1984 tarihli ve 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun hükümleri saklıdır.

 

°Õ²¹²Ôı³¾±ô²¹°ù

MADDE 3. — Bu Kanunda geçen;

a) Kurum ve kuruluÅŸ: Bu Kanunun 2 nci maddesinde geçen ve kapsama dahil olan bilgi edinme baÅŸvurusu yapılacak bütün makam ve mercileri,

b) BaÅŸvuru sahibi: Bu Kanun kapsamında bilgi edinme hakkını kullanarak kurum ve kuruluÅŸlara baÅŸvuran gerçek ve tüzel kiÅŸileri,

c) Bilgi: Kurum ve kuruluÅŸların sahip oldukları kayıtlarda yer alan bu Kanun kapsamındaki her türlü veriyi,

d) Belge: Kurum ve kuruluÅŸların sahip oldukları bu Kanun kapsamındaki yazılı, basılı veya çoÄŸaltılmış dosya, evrak, kitap, dergi, broÅŸür, etüt, mektup, program, talimat, kroki, plân, film, fotoÄŸraf, teyp ve video kaseti, harita, elektronik ortamda kaydedilen her türlü bilgi, haber ve veri taşıyıcılarını,

e) Bilgi veya belgeye eriÅŸim: İstenen bilgi veya belgenin niteliÄŸine göre, kurum ve kuruluÅŸlarca, baÅŸvuru sahibine söz konusu bilgi veya belgenin bir kopyasının verilmesini, kopya verilmesinin mümkün olmadığı hâllerde, baÅŸvuru sahibinin bilgi veya belgenin aslını inceleyerek not almasına veya içeriÄŸini görmesine veya iÅŸitmesine izin verilmesini,

f) Kurul: Bilgi Edinme DeÄŸerlendirme Kurulunu,

İfade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Bilgi Edinme Hakkı ve Bilgi Verme YükümlülüÄŸü

Bilgi edinme hakkı

MADDE 4. — Herkes bilgi edinme hakkına sahiptir.

Türkiye'de ikamet eden yabancılar ile Türkiye'de faaliyette bulunan yabancı tüzel kiÅŸiler, isteyecekleri bilgi kendileriyle veya faaliyet alanlarıyla ilgili olmak kaydıyla ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde, bu Kanun hükümlerinden yararlanırlar.

Türkiye'nin taraf olduÄŸu uluslararası sözleÅŸmelerden doÄŸan hak ve yükümlülükleri saklıdır.

Bilgi verme yükümlülüÄŸü

MADDE 5. — Kurum ve kuruluÅŸlar, bu Kanunda yer alan istisnalar dışındaki her türlü bilgi veya belgeyi baÅŸvuranların yararlanmasına sunmak ve bilgi edinme baÅŸvurularını etkin, süratli ve doÄŸru sonuçlandırmak üzere, gerekli idarî ve teknik tedbirleri almakla yükümlüdürler.

Bu Kanun yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten itibaren diÄŸer kanunların bu Kanuna aykırı hükümleri uygulanmaz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Bilgi Edinme BaÅŸvurusu

BaÅŸvuru usulü

MADDE 6. — Bilgi edinme baÅŸvurusu, baÅŸvuru sahibinin adı ve soyadı, imzası, oturma yeri veya iÅŸ adresini, baÅŸvuru sahibi tüzel kiÅŸi ise tüzel kiÅŸinin unvanı ve adresi ile yetkili kiÅŸinin imzasını ve yetki belgesini içeren dilekçe ile istenen bilgi veya belgenin bulunduÄŸu kurum veya kuruluÅŸa yapılır. Bu baÅŸvuru, kiÅŸinin kimliÄŸinin ve imzasının veya yazının kimden neÅŸet ettiÄŸinin tespitine yarayacak baÅŸka bilgilerin yasal olarak belirlenebilir olması kaydıyla elektronik ortamda veya diÄŸer iletiÅŸim araçlarıyla da yapılabilir.

Dilekçede, istenen bilgi veya belgeler açıkça belirtilir.

İstenecek bilgi veya belgenin niteliği

MADDE 7. — Bilgi edinme baÅŸvurusu, baÅŸvurulan kurum ve kuruluÅŸların ellerinde bulunan veya görevleri gereÄŸi bulunması gereken bilgi veya belgelere iliÅŸkin olmalıdır.

Kurum ve kuruluÅŸlar, ayrı veya özel bir çalışma, araÅŸtırma, inceleme ya da analiz neticesinde oluÅŸturulabilecek türden bir bilgi veya belge için yapılacak baÅŸvurulara olumsuz cevap verebilirler.

İstenen bilgi veya belge, baÅŸvurulan kurum ve kuruluÅŸtan baÅŸka bir yerde bulunuyorsa, baÅŸvuru dilekçesi bu kurum ve kuruluÅŸa gönderilir ve durum ilgiliye yazılı olarak bildirilir.

Yayımlanmış veya kamuya açıklanmış bilgi veya belgeler

MADDE 8. — Kurum ve kuruluÅŸlarca yayımlanmış veya yayın, broÅŸür, ilân ve benzeri yollarla kamuya açıklanmış bilgi veya belgeler, bilgi edinme baÅŸvurularına konu olamaz. Ancak, yayımlanmış veya kamuya açıklanmış bilgi veya belgelerin ne ÅŸekilde, ne zaman ve nerede yayımlandığı veya açıklandığı baÅŸvurana bildirilir.

Gizli bilgileri ayırarak bilgi veya belge verme

MADDE 9. — Ä°stenen bilgi veya belgelerde, gizlilik dereceli veya açıklanması yasaklanan bilgiler ile açıklanabilir nitelikte olanlar birlikte bulunuyor ve bunlar birbirlerinden ayrılabiliyorsa, söz konusu bilgi veya belge, gizlilik dereceli veya açıklanması yasaklanan bilgiler çıkarıldıktan sonra baÅŸvuranın bilgisine sunulur. Ayırma gerekçesi baÅŸvurana yazılı olarak bildirilir.

Bilgi veya belgeye eriÅŸim

MADDE 10. — Kurum ve kuruluÅŸlar, baÅŸvuru sahibine istenen belgenin onaylı bir kopyasını verirler.

Bilgi veya belgenin niteliÄŸi gereÄŸi kopyasının verilmesinin mümkün olmadığı veya kopya çıkarılmasının aslına zarar vereceÄŸi hâllerde, kurum ve kuruluÅŸlar ilgilinin;

a) Yazılı veya basılı belgeler için, söz konusu belgenin aslını incelemesi ve not alabilmesini,

b) Ses kaydı şeklindeki bilgi veya belgelerde bunları dinleyebilmesini,

c) Görüntü kaydı ÅŸeklindeki bilgi veya belgelerde bunları izleyebilmesini,

³§²¹ÄŸ±ô²¹°ù±ô²¹°ù.

Bilgi veya belgenin yukarıda belirtilenlerden farklı bir ÅŸekilde elde edilmesi mümkün ise, belgeye zarar vermemek koÅŸuluyla bu olanak saÄŸlanır.

BaÅŸvurunun yapıldığı kurum ve kuruluÅŸ, eriÅŸimine olanak saÄŸladığı bilgi veya belgeler için baÅŸvuru sahibinden eriÅŸimin gerektirdiÄŸi maliyet tutarı kadar bir ücreti bütçeye gelir kaydedilmek üzere tahsil edebilir.

Bilgi veya belgeye eriÅŸim süreleri

MADDE 11.— Kurum ve kuruluÅŸlar, baÅŸvuru üzerine istenen bilgi veya belgeye eriÅŸimi onbeÅŸ iÅŸ günü içinde saÄŸlarlar. Ancak istenen bilgi veya belgenin, baÅŸvurulan kurum ve kuruluÅŸ içindeki baÅŸka bir birimden saÄŸlanması; baÅŸvuru ile ilgili olarak bir baÅŸka kurum ve kuruluÅŸun görüÅŸünün alınmasının gerekmesi veya baÅŸvuru içeriÄŸinin birden fazla kurum ve kuruluÅŸu ilgilendirmesi durumlarında bilgi veya belgeye eriÅŸim otuz iÅŸ günü içinde saÄŸlanır. Bu durumda, sürenin uzatılması ve bunun gerekçesi baÅŸvuru sahibine yazılı olarak ve onbeÅŸ iÅŸ günlük sürenin bitiminden önce bildirilir.

10 uncu maddede belirtilen bilgi veya belgelere eriÅŸim için gereken maliyet tutarının idare tarafından baÅŸvuru sahibine bildirilmesiyle onbeÅŸ iÅŸ günlük süre kesilir. BaÅŸvuru sahibi onbeÅŸ iÅŸ günü içinde ücreti ödemezse talebinden vazgeçmiÅŸ sayılır.

Başvuruların cevaplandırılması

MADDE 12. — Kurum ve kuruluÅŸlar, bilgi edinme baÅŸvurularıyla ilgili cevaplarını yazılı olarak veya elektronik ortamda baÅŸvuru sahibine bildirirler. BaÅŸvurunun reddedilmesi hâlinde bu kararın gerekçesi ve buna karşı baÅŸvuru yolları belirtilir.

İtiraz usulü

MADDE 13. — Bilgi edinme istemi 16 ve 17 nci maddelerde öngörülen sebeplerle reddedilen baÅŸvuru sahibi, yargı yoluna baÅŸvurmadan önce kararın tebliÄŸinden itibaren onbeÅŸ gün içinde Kurula itiraz edebilir. Kurul, bu konudaki kararını otuz iÅŸ günü içinde verir. Kurum ve kuruluÅŸlar, Kurulun istediÄŸi her türlü bilgi veya belgeyi onbeÅŸ iÅŸ günü içinde vermekle yükümlüdürler.

Kurula itiraz, baÅŸvuru sahibinin idarî yargıya baÅŸvurma süresini durdurur.

Bilgi Edinme DeÄŸerlendirme Kurulu

MADDE 14. — Bilgi edinme baÅŸvurusuyla ilgili yapılacak itirazlar üzerine, 16 ve 17 nci maddelerde öngörülen sebeplere dayanılarak verilen kararları incelemek ve kurum ve kuruluÅŸlar için bilgi edinme hakkının kullanılmasına iliÅŸkin olarak kararlar vermek üzere; Bilgi Edinme DeÄŸerlendirme Kurulu oluÅŸturulmuÅŸtur.

Kurul; birer üyesi Yargıtay ve Danıştay genel kurullarının kendi kurumları içinden önerecekleri ikiÅŸer aday, birer üyesi ceza hukuku, idare hukuku ve anayasa hukuku alanlarında profesör veya doçent unvanına sahip kiÅŸiler, bir üyesi Türkiye Barolar BirliÄŸinin baro baÅŸkanı seçilme yeterliliÄŸine sahip kiÅŸiler içinden göstereceÄŸi iki aday, iki üyesi en az genel müdür düzeyinde görev yapmakta olanlar ve bir üyesi de Adalet Bakanının önerisi üzerine bu Bakanlıkta idarî görevlerde çalışan hâkimler arasından Bakanlar Kurulunca seçilecek dokuz üyeden oluÅŸur.

Kurul üyeliÄŸine önerilen adayların muvafakatları aranır.

Kurul BaÅŸkanı, kurul üyelerince kendi aralarından seçilir.

Kurul, en az ayda bir defa veya ihtiyaç duyulduÄŸu her zaman BaÅŸkanın çaÄŸrısı üzerine toplanır.

Kurul üyelerinin görev süreleri dört yıldır. Görev süresi sona erenler yeniden seçilebilirler. Görev süresi dolmadan görevinden ayrılan üyenin yerine aynı usule göre seçilen üye, yerine seçildiÄŸi üyenin görev süresini tamamlar. Yeni seçilen Kurul göreve baÅŸlayıncaya kadar önceki Kurul görevine devam eder.

Kurul üyelerine 10.2.1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla fiilen görev yaptıkları her gün için uhdesinde kamu görevi bulunanlara (1000), uhdesinde kamu görevi bulunmayanlara ise (2000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda huzur hakkı ödenir. Bu ödemelerde damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmaz.

Kurul, belirleyeceÄŸi konularda komisyonlar ve çalışma grupları kurabilir; ayrıca gerekli gördüÄŸü takdirde, ilgili bakanlık ile diÄŸer kurum ve kuruluÅŸların ve sivil toplum örgütlerinin temsilcilerini bilgi almak üzere toplantılarına katılmaya davet edebilir.

Kurulun sekretarya hizmetleri Başbakanlık tarafından yerine getirilir.

Kurulun görev ve çalışmalarına iliÅŸkin esas ve usuller BaÅŸbakanlıkça hazırlanarak yürürlüÄŸe konulacak bir yönetmelikle düzenlenir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Bilgi Edinme Hakkının Sınırları

Yargı denetimi dışında kalan işlemler

MADDE 15. — Yargı denetimi dışında kalan idarî iÅŸlemlerden kiÅŸinin çalışma hayatını ve mesleki onurunu etkileyecek nitelikte olanlar, bu Kanun kapsamına dahildir. Bu ÅŸekilde saÄŸlanan bilgi edinme hakkı iÅŸlemin yargı denetimine açılması sonucunu doÄŸurmaz.

Devlet sırrına ilişkin bilgi veya belgeler

MADDE 16. — Açıklanması hâlinde Devletin emniyetine, dış iliÅŸkilerine, millî savunmasına ve millî güvenliÄŸine açıkça zarar verecek ve niteliÄŸi itibarıyla Devlet sırrı olan gizlilik dereceli bilgi veya belgeler, bilgi edinme hakkı kapsamı dışındadır.

Ülkenin ekonomik çıkarlarına iliÅŸkin bilgi veya belgeler

MADDE 17. — Açıklanması ya da zamanından önce açıklanması hâlinde, ülkenin ekonomik çıkarlarına zarar verecek veya haksız rekabet ve kazanca sebep olacak bilgi veya belgeler, bu Kanun kapsamı dışındadır.

İstihbarata ilişkin bilgi veya belgeler

MADDE 18. — Sivil ve askerî istihbarat birimlerinin görev ve faaliyetlerine iliÅŸkin bilgi veya belgeler, bu Kanun kapsamı dışındadır.

Ancak, bu bilgi ve belgeler kiÅŸilerin çalışma hayatını ve meslek onurunu etkileyecek nitelikte ise, istihbarata iliÅŸkin bilgi ve belgeler bilgi edinme hakkı kapsamı içindedir.

İdarî soruÅŸturmaya iliÅŸkin bilgi veya belgeler

MADDE 19. — Kurum ve kuruluÅŸların yetkili birimlerince yürütülen idarî soruÅŸturmalarla ilgili olup, açıklanması veya zamanından önce açıklanması hâlinde;

a) KiÅŸilerin özel hayatına açıkça haksız müdahale sonucunu doÄŸuracak,

b) KiÅŸilerin veya soruÅŸturmayı yürüten görevlilerin hayatını ya da güvenliÄŸini tehlikeye sokacak,

c) SoruÅŸturmanın güvenliÄŸini tehlikeye düÅŸürecek,

d) Gizli kalması gereken bilgi kaynağının açığa çıkmasına neden olacak veya soruÅŸturma ile ilgili benzeri bilgi ve bilgi kaynaklarının temin edilmesini güçleÅŸtirecek,

Bilgi veya belgeler, bu Kanun kapsamı dışındadır.

Adlî soruÅŸturma ve kovuÅŸturmaya iliÅŸkin bilgi veya belgeler

MADDE 20. — Açıklanması veya zamanından önce açıklanması hâlinde;

a) Suç iÅŸlenmesine yol açacak,

b) Suçların önlenmesi ve soruÅŸturulması ya da suçluların kanunî yollarla yakalanıp kovuÅŸturulmasını tehlikeye düÅŸürecek,

c) Yargılama görevinin gereÄŸince yerine getirilmesini engelleyecek,

d) Hakkında dava açılmış bir kiÅŸinin adil yargılanma hakkını ihlâl edecek,

Nitelikteki bilgi veya belgeler, bu Kanun kapsamı dışındadır.

4.4.1929 tarihli ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, 18.6.1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu, 6.1.1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu ve diÄŸer özel kanun hükümleri saklıdır.

Özel hayatın gizliliÄŸi

MADDE 21. — KiÅŸinin izin verdiÄŸi hâller saklı kalmak üzere, özel hayatın gizliliÄŸi kapsamında, açıklanması hâlinde kiÅŸinin saÄŸlık bilgileri ile özel ve aile hayatına, ÅŸeref ve haysiyetine, meslekî ve ekonomik deÄŸerlerine haksız müdahale oluÅŸturacak bilgi veya belgeler, bilgi edinme hakkı kapsamı dışındadır.

Kamu yararının gerektirdiÄŸi hâllerde, kiÅŸisel bilgi veya belgeler, kurum ve kuruluÅŸlar tarafından, ilgili kiÅŸiye en az yedi gün önceden haber verilerek yazılı rızası alınmak koÅŸuluyla açıklanabilir.

HaberleÅŸmenin gizliliÄŸi

MADDE 22. — HaberleÅŸmenin gizliliÄŸi esasını ihlâl edecek bilgi veya belgeler, bu Kanun kapsamı dışındadır.

Ticarî sır

MADDE 23. — Kanunlarda ticarî sır olarak nitelenen bilgi veya belgeler ile, kurum ve kuruluÅŸlar tarafından gerçek veya tüzel kiÅŸilerden gizli kalması kaydıyla saÄŸlanan ticarî ve malî bilgiler, bu Kanun kapsamı dışındadır.

Fikir ve sanat eserleri

MADDE 24. — Fikir ve sanat eserlerine iliÅŸkin olarak yapılacak bilgi edinme baÅŸvuruları hakkında ilgili kanun hükümleri uygulanır.

Kurum içi düzenlemeler

MADDE 25. — Kurum ve kuruluÅŸların, kamuoyunu ilgilendirmeyen ve sadece kendi personeli ile kurum içi uygulamalarına iliÅŸkin düzenlemeler hakkındaki bilgi veya belgeler, bilgi edinme hakkının kapsamı dışındadır. Ancak, söz konusu düzenlemeden etkilenen kurum çalışanlarının bilgi edinme hakları saklıdır.

Kurum içi görüÅŸ, bilgi notu ve tavsiyeler

MADDE 26. — Kurum ve kuruluÅŸların faaliyetlerini yürütmek üzere, elde ettikleri görüÅŸ, bilgi notu, teklif ve tavsiye niteliÄŸindeki bilgi veya belgeler, kurum ve kuruluÅŸ tarafından aksi kararlaÅŸtırılmadıkça bilgi edinme hakkı kapsamındadır.

Bilimsel, kültürel, istatistik, teknik, tıbbî, malî, hukukî ve benzeri uzmanlık alanlarında yasal olarak görüÅŸ verme yükümlülüÄŸü bulunan kiÅŸi, birim ya da kurumların görüÅŸleri, kurum ve kuruluÅŸların alacakları kararlara esas teÅŸkil etmesi kaydıyla bilgi edinme istemlerine açıktır.

Tavsiye ve mütalaa talepleri

MADDE 27. — Tavsiye ve mütalaa talepleri bu Kanun kapsamı dışındadır.

Gizliliği kaldırılan bilgi veya belgeler

MADDE 28. — GizliliÄŸi kaldırılmış olan bilgi veya belgeler, bu Kanunda belirtilen diÄŸer istisnalar kapsamına girmiyor ise, bilgi edinme baÅŸvurularına açık hâle gelir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

ÇeÅŸitli ve Son Hükümler

Ceza hükümleri

MADDE 29. — Bu Kanunun uygulanmasında ihmâli, kusuru veya kastı bulunan memurlar ve diÄŸer kamu görevlileri hakkında, iÅŸledikleri fiillerin genel hükümler çerçevesinde ceza kovuÅŸturması gerektirmesi hususu saklı kalmak kaydıyla, tâbi oldukları mevzuatta yer alan disiplin cezaları uygulanır.

Bu Kanunla eriÅŸilen bilgi ve belgeler ticarî amaçla çoÄŸaltılamaz ve kullanılamaz.

Rapor düzenlenmesi

MADDE 30. — Kurum ve kuruluÅŸlar, bir önceki yıla ait olmak üzere;

a) Kendilerine yapılan bilgi edinme başvurularının sayısını,

b) Olumlu cevaplanarak bilgi veya belgelere erişim sağlanan başvuru sayısını,

c) Reddedilen baÅŸvuru sayısı ve bunların dağılımını gösterir istatistik bilgileri,

d) Gizli ya da sır niteliÄŸindeki bilgiler çıkarılarak ya da bu nitelikteki bilgiler ayrılarak bilgi veya belgelere eriÅŸim saÄŸlanan baÅŸvuru sayısını,

e) BaÅŸvurunun reddedilmesi üzerine itiraz edilen baÅŸvuru sayısı ile bunların sonuçlarını,

Gösterir bir rapor hazırlayarak, bu raporları her yıl Åžubat ayının sonuna kadar Bilgi Edinme DeÄŸerlendirme Kuruluna gönderirler. BaÄŸlı, ilgili ve iliÅŸkili kamu kurum ve kuruluÅŸları raporlarını baÄŸlı, ilgili ya da iliÅŸkili oldukları bakanlık vasıtasıyla iletirler. Kurul, hazırlayacağı genel raporu, söz konusu kurum ve kuruluÅŸların raporları ile birlikte her yıl Nisan ayının sonuna kadar Türkiye Büyük Millet Meclisine gönderir. Bu raporlar takip eden iki ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi BaÅŸkanlığınca kamuoyuna açıklanır.

Yönetmelik

MADDE 31. — Bu Kanunun uygulanması ile ilgili esas ve usullerin belirlenmesine iliÅŸkin yönetmelik, Kanunun yayımını takip eden altı ay içinde BaÅŸbakanlık tarafından hazırlanarak Bakanlar Kurulunca yürürlüÄŸe konulur.

Yürürlük

MADDE 32. — Bu Kanun yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra yürürlüÄŸe girer.

Yürütme

MADDE 33. — Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.