1.MÜLAKATA GİTMEDEN ÖNCE
• Mülakata gitmeden önce, görüÅŸülecek firma hakkında bilgi toplamak ve hazırlık yapmak gerekir.
• Bu bilgiler firmanın misyonu, vizyonu, geçmiÅŸi, ekonomik yapısı, piyasa itibarı, pazar payı v.b. hakkında olmalıdır.
• Elde ettiÄŸiniz bilgiler görüÅŸme esnasında firma ve iÅŸe olan ilginizi göstereceÄŸi için size avantaj saÄŸlayacaktır.
• Ayrıca görüÅŸme öncesi, firmanın eleman seçimi ve iÅŸ görüÅŸmesi uygulamaları hakkında bilgi toplamak, iÅŸ görüÅŸmesi yapacak kiÅŸilerin isim ve görevlerini öÄŸrenmek gereklidir.
• GörüÅŸmede çıkabilecek sorulara karşı hazırlıklı olmak ve en azından ne cevap verebileceÄŸinizi düÅŸünmek gereklidir.
• GörüÅŸme esnasında sizin de soracağınız soruları hazırlamanız yararlı olacaktır.
• GörüÅŸmeye zamanında yetiÅŸebilmek için firmanın yerini ve nasıl ulaşılacağını öÄŸrenmelisiniz. Çıkabilecek aksiliklere karşı telefon numaralarını not etmelisiniz.
• GeçmiÅŸte kazandığınız baÅŸarılar varsa (bir araÅŸtırma raporu gibi) yanınızda götürebilirsiniz. Ayrıca yanınızda özgeçmiÅŸinizin güncellenmiÅŸ bir kopyasını almayı ihmal etmemelisiniz.
• Temiz ve baÅŸvuruda bulunduÄŸunuz pozisyona uygun kıyafetler giymenizde sizin için yararlı olacaktır.
• İlk izlenim çok önemlidir. Beden dilinizi iyi kullanmak, sorulara dürüstçe ve açık bir biçimde cevap vermek çok önemlidir. Bu konuda, internet sitemizin KiÅŸisel GeliÅŸim kısmında etkin beden dili kullanımı baÅŸlığını inceleyebilirsiniz.
2.MÜLAKATTA KARÅžILABİLECEĞİNİZ SORU TÜRLERİ
• Mülakatlara genellikle ısınma soruları ile baÅŸlanır.
“İlanımızdan nasıl haberdar oldunuz?”
• Hedefler ve gelecek planları ile ilgili sorular ise;
“İleriye dönük hedefleriniz nelerdir?”
“Gelecek 5, 10 yıl içerisinde kariyerinde nerede olmak istersin?”
• KiÅŸilik özelliklerinizi ve güçlü-zayıf yönlerinizi belirlemeye yönelik sorular; bu sorularda mülakatçı sizin güçlü ve zayıf yönleriniz kadar sizin kendinizi ne kadar deÄŸerleyebildiÄŸinizi de görmek ister. Böyle sorulara nereden baÅŸlanacağı oldukça zordur. BaÅŸvurulan iÅŸ çerçevesinde konuÅŸmak gerekir.
“Güçlü ve zayıf yönlerinizi söyler misiniz?”
“Kendini biraz anlatır mısın?”
“Kendinizde deÄŸiÅŸtirmek veya geliÅŸtirmek istediÄŸiniz özellikler var mı?”
• GeçmiÅŸ iÅŸyerleri veya geçmiÅŸte yaÅŸanmış davranışlara yönelik sorular: geçmiÅŸ iÅŸyeri ile ilgili sorulara açık ve kısa cevap vermek gerekir. Önceki iÅŸveren hakkında olumsuz konuÅŸmamaya özen göstermelisiniz. Ayrılma nedeni ile yeni iÅŸe baÅŸvurma nedeninin uyumlu olmasına dikkat etmelisiniz.
“Bundan önceki iÅŸini neden bıraktın?, Bu iÅŸi neden istiyorsun?”
• Ücret ile ilgili sorulara ise, geçmiÅŸte elinize geçenleri ifade ettikten sonra bunların üzerinde bir rakam vermek uygun olabilir. Ancak bu konu ile ilgili tam bir fikir birliÄŸi mevcut deÄŸildir. Bazı uzmanlar ise, ücretle ilgili konulara adayın kesinlikle bir rakam belirtmemesi gerektiÄŸi yönünde fikir beyan ediyorlar. Mesela direkt sizin istediÄŸiniz ücreti belirtmek yerine bunu biraz daha dolaylı bir ÅŸekilde piyasada bu iÅŸ ÅŸu fiyata genellikle yapılıyor ÅŸeklinde söylemenin de uygun olacağını belirtiyorlar.
DiÄŸer yandan ücret, iÅŸe alındıktan sonra tartışılan bir konudur. GörüÅŸmeye çaÄŸrılmış olmak iÅŸe alındığınızı göstermez, iÅŸe alım süreci hala devam etmektedir. Ücret ile ilgili sorulara, “maaşı konuÅŸmadan önce bu iÅŸin gerektirdiÄŸi sorumlulukları öÄŸrenmek istiyorum” ÅŸeklinde cevaplar verilebilir. Mümkün olduÄŸunca maaşı konuÅŸmamak gerekir. Ancak önceden piyasa araÅŸtırması yapmak yararlı olabilir. “yaptığım araÅŸtırmalara göre ücretler XXXX aralığında deÄŸiÅŸiyor” gibi cevaplar uygun olabilir.
“Bundan önceki iÅŸyerinizde ne kadar ücret alıyordunuz?, Bu iÅŸ için ne kadar ücret ve ne tür yan ödemeler bekliyorsunuz?” (gizli soru, kendinize biçtiÄŸiniz deÄŸer ile eÅŸanlamlı olabilir.)
• Davranışsal yönden sizi tanımaya çalışan ve hangi durumlarda ne yapacağınıza yönelik sorular ise deÄŸiÅŸik ÅŸekillerde sorulabilir. Bunlar sizin stresi, gerilimi, çatışmayı yönetme yollarınızı belirlemekle ilgilidir. AÅŸağıda buna iliÅŸkin soruları görebilirsiniz.
“GeçmiÅŸte bir çalışma arkadaşınızla hiç çatışma yaÅŸadınız mı? Bu durumda nasıl hareket ettiniz?”
“Hesaplarla oynayan bir çalışanınızı fark ettiÄŸinizde nasıl davranırsınız?”
“Sizce rekabetçi ve stresli ortam verimliliÄŸi arttırır mı?
“Stresli bir ortamda çalışmaktan hoÅŸlanır mısınız?
“Günde en fazla ne kadar çalışırsınız? Eve iÅŸ götürürmüsünüz?” (az çalışmak kadar çok çalışma da sorun olabilir. Eve iÅŸ götürmek iÅŸleri zamanında yetiÅŸtiremiyor olmanızla ilgili bir izlenim yaratabilir”. Mesela gerektiÄŸinde tabii ki, ancak iÅŸlerin zamanında bitirilmesi gerektiÄŸine inanıyorum gibi cevap vermek uygun olabilir.
• GörüÅŸmenin sonuna doÄŸru genelde mülakatı yapana kiÅŸi “sizin bir sorunuz var mı?” diye size soru yöneltebilir. Bu soru ücret, yan ödemeler veya sosyal haklarla ilgili soru sormanız için yöneltilmez. Bu duruma, sektör ve ÅŸirket ile ilgili akıllıca seçilmiÅŸ sorular sizin performansınızı ve ilginizi gösterecektir. Mülakatın iyi geçmesi için, iyi hazırlanmalı ve anlamlı ve doÄŸru soruları doÄŸru zamanda yöneltmelisiniz.
Yapılan bir araÅŸtırma, iÅŸ görüÅŸmelerinde mülakatçıların genel olarak sordukları soruları ÅŸöyle sıralamaktadır:
• Kısa ve uzun vadeli amaç ve hedeflerin nelerdir? Bunları baÅŸarabilmek için neler yapıyorsun?
• Gelecek on yıl içerisinde iÅŸinle ilgili olmayan hangi spesifik amaçların var?
• BeÅŸ yıl sonra kendini nerede ve ne yapıyor olarak görüyorsun?
• Hayatta, gerçekten ne yapmak istiyorsun?
• Uzun vadeli kariyer hedeflerin nelerdir?
• Kariyer amaçlarına ulaÅŸmak için neler planlıyorsun?
• İş kariyerinde beklediÄŸin en önemli ödüller nelerdir?
• BeÅŸ yıl içinde ne kadar kazanmayı bekliyorsun?
• Hazırlık yaptığın bu kariyeri neden seçtin?
• Senin için, iÅŸ veya para hangisi daha önemlidir?
• En güçlü ve zayıf yönlerin nelerdir?
• Kendini nasıl tanımlarsın?
• Seni tanıyan birisi, seni nasıl tanımlar?
• Tüm enerjini ortaya koyman için seni motive eden ÅŸey nedir?
• Okul eÄŸitimi seni iÅŸ hayatına nasıl hazırladı?
• Seni neden seçeyim?
• İş hayatında baÅŸarılı olacağını gösteren hangi niteliklere sahipsin?
• BaÅŸarı nedir?
• Bizim gibi ÅŸirketlerde baÅŸarıya götüren ÅŸey nedir?
• Åžirketimize nasıl bir katkı saÄŸlayabilirsin?
• BaÅŸarılı bir yönetici hangi niteliklere sahip olmalıdır?
• Bir amir ile astı arasındaki iliÅŸki nasıl olmalıdır?
• Seni en çok tatmin eden bir iki baÅŸarını söyler misin?
• Okuldaki en önemli deneyimin neydi?
• Bu görev için yeni bir mezun alıyor olsaydın, hangi nitelikleri arardın?
• Mezun olduÄŸu okulu (üniversiteyi) neden seçtin?
• Bölümünü seçme nedenin nedir?
• Okulda hangi dersleri daha çok severdin? Neden?
• Okulda en az sevdiÄŸin dersler nelerdi? Neden?
• Yapabilecek olsaydın, akademik çalışma planını farklı olarak nasıl yapardın? Neden?
• Akademik çalışmalara devam ederek bir derece almayı planlıyor musun?
• Notların akademik baÅŸarının iyi bir göstergesi olduÄŸuna inanıyor musun?
• Katıldığın ders dışı faaliyetlerden neler öÄŸrendin?
• En rahat olduÄŸun iÅŸ ortamı nasıldır?
• Stres altında nasıl çalışırsın?
• En çok ilgilendiÄŸin part-time ve yaz iÅŸleri nelerdir?
• Okul sonrası senin için ideal iÅŸi nasıl tanımlarsın?
• Neden bu ÅŸirkette bir görev için baÅŸvurma kararı aldın?
• Åžirketimiz hakkında ne biliyorsun?
• İşinde senin için en önemli ÅŸeyler nelerdir?
• Çalışmayı istediÄŸin ÅŸirketi hangi kriterlere göre deÄŸerlendiriyorsun?
• CoÄŸrafi bir tercihin var mı?
• Yer deÄŸiÅŸtirecek misin? Yer deÄŸiÅŸtirme seni sıkar mı?
• Seyahat etmeye istekli misin?
• En az 6 aylık bir eÄŸitime katılmaya istekli misin?
• Åžirketimizin bulunduÄŸu ülkede yaÅŸamak konusunda ne düÅŸünürsün?
• KarşılaÅŸtığın en önemli problemler nelerdir? Üstesinden nasıl geldin?
• Hatalarından neler öÄŸrendin?
Kaynak: Nihat ErdoÄŸmuÅŸ, 2003, Kariyer GeliÅŸtirme: Kuram ve Uygulama
01 Aralık 2014