陌N艦AAT MÜHEND陌SL陌臑陌 NED陌R?
陌n艧aat mühendisli臒i, malzeme ve tekni臒i en iyi 艧ekilde bir araya getiren, yap谋lar谋n plan, proje, yap谋m ve denetlenmesiyle u臒ra艧an temel mühendislik dal谋d谋r. 陌n艧aat Mühendisleri her türlü bina, baraj, havaalan谋, köprü, yol, su kemerleri, liman, kanalizasyon, su 艧ebekesi, tünel, demiryolu, h谋zl谋 tren projeleri, metro vb. hizmet ve endüstri yap谋lar谋n谋n planlanmas谋, projelendirilmesi, yap谋m谋 ve denetimi konular谋 ile ilgili e臒itim ve ara艧t谋rma yapar. Mühendisli臒in anas谋 olarak da kabul edilen in艧aat mühendisli臒i askerî mühendislikten sonra gelen en eski temel mühendislik dal谋d谋r ve ingilizce kelime anlam谋 civil engineering ilk olarak 18.y.y. da askerî olmayan mühendislik çal谋艧malar谋n谋 askerî mühendislikten ay谋rabilmek için kullan谋lm谋艧t谋r. 陌n艧aat mühendisli臒i kurucu mühendislik alanlar谋n谋n ba艧谋nda gelir. 陌n艧aat mühendisli臒i geni艧 bir alan谋 kapsad谋臒谋ndan çe艧itli dallarda uzmanla艧ma gere臒i duyulmaktad谋r. Bu alanlar谋n ba艧l谋calar谋, çevre mühendisli臒i, geoteknik, belediye ya da kentsel mühendislik, k谋y谋 mühendisli臒i, ölçme bilgisi, yap谋 mühendisli臒i, temel mühendisli臒i, su mühendisli臒i, malzeme bilimi, ula艧t谋rma mühendisli臒i vb. konulard谋r.
陌N艦AAT MÜHEND陌SLER陌N陌N TÜRK陌YE VE DÜNYADA 陌艦 陌MKANLARI NELERD陌R?
陌n艧aat mühendisleri için tipik bir kariyer yolu mevcut de臒ildir.陌n艧aat mühendisi olmaya hak kazanm谋艧 bir çok ki艧i dü艧ük sorumluluk gerektiren i艧lerle ba艧larlar ve yetkilerini kan谋tlad谋kça, daha yüksek sorumluluk düzeyi isteyen i艧 ve görevler için güven kazan谋rlar. Ancak in艧aat mühendislik mesle臒inin her bir dal谋 de臒i艧ik kariyer yollar谋 izlemeyi gerektirmektedir.Baz谋 alan ve firmalarda giri艧 derecesindeki mühendisler üst düzey tasar谋m mühendislerinin "gözleri ve kulaklar谋" olmak üzere in艧aat izleme bölümünden i艧e ba艧larken, baz谋 alan ve firmalarda ise rutin analiz tasar谋m ve yorum konular谋nda i艧e ba艧layabilirler. Deneyimli mühendisler ise genellikle kompleks analiz i艧leri, daha karma艧谋k tasar谋m projelerinin yönetimi, di臒er mühendislerin yönetimi ya da özel dan谋艧manl谋臒谋 kapsayacak 艧ekilde adlî mühendislik dallar谋ndaki gibi daha karma艧谋k ve sorumluluk gerektiren i艧 ve görevlerde hizmet verirler.
Üniversitelerin teknik alanlarla ilgili bölümlerinden mezun olanlar kamu ve özel sektörde istihdam edilebilirler. Ayr谋ca kendi imkânlar谋yla i艧lerini kurarlar. Bay谋nd谋rl谋k ve 陌skân, Orman, Tar谋m ve Köy 陌艧leri, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Ula艧t谋rma Bakanl谋臒谋 ve DS陌, Karayollar谋, Millî E臒itim Bakanl谋臒谋 ve kamu iktisadi te艧ekküllerinde v.b. gibi kurum ve kurulu艧larda görev almakta, bir k谋sm谋 da serbest çal谋艧maktad谋r.
Ülkemizde, ba艧ta THY, TA陌 olmak üzere THK ve özel havac谋l谋k 艧irketleri ile ana bak谋m üstlerinde, TAI veya TUSA艦’ da çal谋艧abilirler. Ula艧t谋rma Bakanl谋臒谋na ba臒l谋 uçak fabrikalar谋nda ya da onar谋m atölyelerinde görev al谋rlar. TK陌, Etibank, MTA Enstitüsü, DS陌, Türkiye Petrolleri Anonim Ortakl谋臒谋, Elektrik 陌艧leri Etüt 陌daresi, Toprak-Su, Yol-Su-Elektrik Kurumu, Deprem Ara艧t谋rma Enstitüsü gibi resmi kurulu艧larda, yabanc谋 petrol 艧irketleri, özel maden ve sondaj 艧irketleri gibi özel i艧letmelerde görev alabilirler. Kamu kesiminde çal谋艧an mimarlar genellikle Bay谋nd谋rl谋k ve 陌skân, Ula艧t谋rma Bakanl谋klar谋nda ve belediyelerde görev al谋rlar...
陌N艦AAT MÜHEND陌SL陌臑陌N陌N TAR陌H陌 NASILDIR?
陌n艧aat mühendisli臒i, insan varl谋臒谋n谋n ba艧lang谋c谋ndan beri hayat谋n bir unsuru olmu艧tur. 陌n艧aat mühendislik biliminin ilk örnekleri, M.Ö.4000 ve M.Ö.2000 y谋llar谋 aras谋nda Antik M谋s谋r ve Mezopotamya (Eski Irak) bölgelerinde, insanlar谋n göçebe hayat谋 terk ederek, bar谋nak yap谋m谋 ihtiyac谋 do臒du臒u s谋ralarda ba艧lam谋艧 olabilir. Bu süre zarf谋nda, tekerlek ve yelken geli艧imiyle birlikte ula艧谋m, önemi gitgide artan bir ihtiyaç haline gelmi艧tir.
Modern zamanlara kadar in艧aat mühendisli臒i ve mimarl谋k aras谋nda net bir ayr谋m yoktu. Dönemin in艧aat mühendisleri ve mimarlar谋 için genellikle ayn谋 ki艧iye at谋fta bulunularak birbirinin yerlerine kullan谋ld谋. M谋s谋r'daki piramitlerin yap谋m谋 (yakla艧谋k M. Ö.2700-2500) büyük yap谋 in艧aatlar谋n谋n ilk örneklerindendir. Di臒er antik tarihi in艧aat mühendisli臒i yap谋lar谋 Antik Yunanistan'da yap谋lan Athena tap谋na臒谋 Parthenon (M.Ö.447-438), Roma mühendisleri taraf谋ndan yap谋lan Appian Yolu (M.Ö.312), Çin 陌mparatoru Shih Huang Ti'nin emriyle General Meng t'ien taraf谋ndan yap谋lan Çin Seddi (M.Ö.220) ve Sri Lanka'n谋n Anuradhapura 艧ehrinde bulunan Jetavanaramaya buddha an谋t谋 (3.YY) olarak say谋l谋r.
陌n艧aat mühendislik biliminin dünya üzerinde öncü okulu olarak Fransa'da Köprü ve Otoyol Kolordu'sundan ayr谋larak 1747 y谋l谋nda büyüyüp Köprü ve Karayollar谋 Ulusal Okulu ismini alan okulu örnek verebiliriz. Bu okulun ö臒retmenleri hidrolik, makine mekani臒i ve malzeme biliminde ana standartlar haline gelen kitaplar yay谋nlad谋lar. 陌htiyaçtan dolay谋 tasar谋m, hesaplama, amprik formüller gibi kavramlar谋 kendi kendini yeti艧tirerek kullanan sivil halk谋n içerisinden asker olmasalar da mühendislik yapan ki艧iler olu艧tu. 陌ngiltere'de James Brindley bir de臒irmenci olarak ba艧lad谋 ve yüzy谋l谋n önde gelen kanal üreticisi haline geldi, John Rennie de臒irmenci ç谋ra臒谋 iken Yeni Londra Köprüsünü in艧a etti. Bir ta艧 ustas谋 olan Thomas Telford, 陌ngiltere'nin önde gelen karayolu üreticisi oldu.
陌n艧aat mühendisli臒i terimi ise dünyada ilk olarak civil engineering 艧eklinde 18. yüzy谋lda, askerî mühendislik eylemlerinden farkl谋 olarak sivil halk谋n mühendislik hareketlerini betimleyebilmek için kullan谋ld谋. Eddystone Fenerini in艧a eden John Smeaton, kendi kendine in艧aat mühendisi diyen ilk ki艧i olarak tarihe geçti.1771 y谋l谋nda Smeaton ve birkaç arkada艧谋, mesle臒in öndegelenlerinin ak艧am yemeklerinde bulu艧arak biraraya geldi臒i, 陌n艧aat Mühendisleri Smeatonian Derne臒ini kurdular. Baz谋 teknik bulu艧malar olu艧tuysa da bu grup küçük bir sosyal grup olmaktan öteye gidemedi.
1818 y谋l谋nda in艧aat mühendisleri kurumu Londra'da kuruldu ve 1820 y谋l谋nda ünlü mühendis Thomas Telford ilk ba艧kan谋 oldu. Kurum 1828 y谋l谋nda, in艧aat mühendisli臒inin resmen bir meslek olarak tan谋nmas谋 ile kraliyet imtiyaznamesini kazand谋. 陌n艧aat mühendisli臒i ise a艧a臒谋daki 艧ekilde tan谋mland谋;
(陌n艧aat mühendisli臒i) hem iç hem d谋艧 ticaret için; dahili etkile艧im ve al谋艧veri艧 için yol, köprü, kanal, 谋rmak ta艧谋mas谋 ve iskelelerin in艧as谋n谋n uygulamas谋nda; liman, r谋ht谋m, dalgak谋ran, deniz fenerlerinin in艧as谋nda; ticaret amac谋yla yapay güç ile dola艧谋m sanat谋nda; ve makinalar谋n uygulama ve in艧as谋nda; ve 艧ehir ve kasabalar谋n drenaj谋nda (bo艧alt谋m谋nda); ülkelerde üretim ve ula艧谋m谋n araçlar谋 olarak, do臒an谋n büyük güç kaynaklar谋n谋 insan谋n kullan谋m谋 ve faydas谋na yönlendirme sanat谋d谋r.
ABD'de in艧aat mühendislik e臒itimi veren ilk özel üniversite Yüzba艧谋 Alden Partridge taraf谋ndan 1819 y谋l谋nda kurulan Norwich Üniversitesi oldu.. Amerika'da in艧aat mühendisli臒inde ilk derecelendirilen mühendis 1835 y谋l谋nda Rensselaer Polytechnic Enstitüsü taraf谋ndan ödüllendirildi. Ödül alan ilk kad谋n mühendis ise 1905 y谋l谋nda Cornell Üniversitesi taraf谋ndan ödüllendirilen Nora Stanton Blatch oldu.
陌N艦AAT MÜHEND陌SL陌臑陌 L陌SANS E臑陌T陌M陌 NASILDIR?
陌n艧aat mühendisleri, in艧aat mühendisli臒i için önemli olan tipik bir akademik dereceye sahiptirler. Böyle bir derece için al谋nan e臒itimin uzunlu臒u genellikle 3-5 y谋ld谋r. Baz谋 üniversitelerde Fen Bilimleri Lisans谋 olarak tayin edilirken, genellikle tamamlanan derece, Mühendislik Lisans谋 olarak geçmektedir. Verilen bu derece, fizik, matematik, proje yönetimi, tasar谋m ve in艧aat mühendisli臒i spesifik konular谋n谋 kapsayan üniteleri içerir. Ba艧lang谋çta bu tür konular in艧aat mühendisli臒i alt mühendisliklerinin, hepsi de臒ilse de, bir ço臒unu kapsamaktad谋r. Lisans e臒itiminin sonlar谋na do臒ru ise, ö臒renciler bir veya daha fazla alt mühendisliklerde uzmanla艧ma seçerler. Lisans derecesi (ing:BEng/BSc) alm谋艧 ö臒renciler mühendislik hizmetleri verebilmek için resmen tan谋nm谋艧 olsa da, baz谋 üniversitelerde ö臒rencilerin kendi ilgilendikleri belli bir alanda uzmanla艧malar谋 için lisansüstü mühendislik e臒itimi sunulur.
Japon 陌n艧aat Mühendisleri Birli臒i y谋ll谋k bulu艧ma konferans谋,2009 Ço臒u ülkede, mühendislik dal谋nda lisans derecesi, meslekte uzman olma yolunda ilk ad谋m谋 olu艧turur ve lisans program谋 daha önce uzmanla艧m谋艧 ba艧ka bir kurulu艧 taraf谋ndan onaylanmak zorundad谋r.Sertifikal谋 bir lisans program谋 tamamlad谋ktan sonra mühendis sertifikas谋 verilmeden önce i艧 tecrübesi ve s谋nav ko艧ullar谋 gibi gereksinimlerin kar艧谋lanmas谋 gerekir.Lisans sertifikas谋 verildikten sonra ise Amerika, Kanada ve Güney Afrika'da Uzman Mühendis, birçok Milletler Toplulu臒unda 陌mtiyazl谋 Mühendis, Avustralya ve Yeni Zelanda'da 陌mtiyazl谋 Uzman Mühendis, birçok Avrupa Birli臒i Üyesi Ülkelerinde Avrupa Mühendisi ünvanlar谋n谋 al谋r. Mühendislerin uluslararas谋 s谋n谋rlar aras谋nda uygulamaya olanak sa臒layacak 艧ekilde birçok toplulu臒un ilgili meslek kurulu艧lar谋 aras谋nda uluslararas谋 mühendislik anla艧malar谋 bulunmaktad谋r ve mühendislik sertifikalar谋 geçerli say谋l谋r.
De臒i艧ik ülkeler taraf谋ndan verilen de臒i艧ik sertifikalar谋n avantajlar谋 yine mühendislik sertifikas谋n谋n verildi臒i ülkeye göre farkl谋l谋k gösterebilir. Örne臒in, Amerika Birle艧ik Devletleri ve Kanada'da sadece lisansl谋 bir mühendis, imza ve mühür yetkisine sahiptir, kamuya onaylanmas谋 için mühendislik plan ve çizimleri sunabilir ve yine kamu ve ya özel sektörün faydalanmas谋 için mühendislik hizmetleri verebilir. Bu gereksinim Quebec Mühendisleri Yasas谋 gibi devlet ve il mevzuat谋 taraf谋ndan düzenlenir. Di臒er ülkelerde ise, böyle bir mevzuat yoktur. Mesela Avustralya'da, mühendislerin lisans谋 Queensland eyaleti ile s谋n谋rl谋d谋r.Hemen hemen tüm ülkelerde mühendislerin ba臒l谋 oldu臒u ve üyelerini risk ve etik d谋艧谋 davran谋艧dan koruyan sivil toplum kurulu艧lar谋 bulunmaktad谋r. Bu sayede, bu kurulu艧lar meslek için etik standartlar谋n sa臒lanmas谋nda önemli bir rol oynar. Mühendislik hizmetleri bu sivil kurulu艧lar谋n ç谋kartm谋艧 oldu臒u yönetmelikler gibi birçok devlet kanunu ve çevre hukukuna uymak zorundad谋r. A艧谋r谋 ihmaller kar艧谋s谋nda bu kanunlar谋n nazar谋nda cezai yapt谋r谋mlar söz konusu olabilir.
